«Балалардың ой-өрісін,
тілін дамытудағы дидактикалық
ойындардың маңызы.»
 |
 |
||||
 |
|||||
« №19 жалпы орта білім беретін мектеп »КММ
Баяндама
Балалардың ой-өрісін,тілін дамытудағы дидактикалық ойындардың маңызы.
Орындаған:Мусина.Г.К
Балалардың ой-өрісін,тілін дамытудағы дидактикалық ойындардың маңызы.
Ойын-балалардың негізгі іс-әрекеттерінің бір түрі.Бала өмірі ойынға байланысты.Бала ойынсыз өсіп-өркендей алмайды.Бұл өмірдің заңдылығы.
Мектеп жасына дейінгі баланы дамытатын,өсіретін әрі тәрбиелейтін негізгі іс-әрекет-ойын.Ойын-балалар үшін күрделі әрекет.Ойын арқылы бала өзін қоршаған ортамен,табиғатпен,қоғамдық құбылыстармен,адамдардың еңбегімен,қарым-қатынастарымен танысады.Еңбек үстінде адамның көптеген ерекшеліктері дамиды,өмір сүру барысында ол түрлі жолдармен жарыққа шығады.
Мысалы,үлкендер өздеріне тән ерекшеліктерін еңбектену барысында көрсетсе,ал мектеп оқушылары сабақ үстінде,ойын үстінде көрсетеді.
Халқымыз ойындары тек балаларды алдандыру,көңіл көтеру әдісі деп қарамай,жас ерекшеліктеріне сай олардың көзқарастарын,мінез-құлқын қалыптастыру құралы деп ерекше бағалаған.Балалар білімді ойын арқылы да ала алады және үлкендерден үйренеді.Сондықтан сабақтағы ойын арқылы білімін шыңдап,ой-өрісін кеңейте алады.Ал ойынның өз мақсаты,жоспары,тәрбиелік мәні,қажетті заттары,ерекшеліктері болады.Сол ойын арқылы бала өмірден көптеген мәліметтер алады,психологиялық ерекшеліктерін қалыптастырады.Баланың жас ерекшелігіне,зейініне сай,әдейілеп ұйымдастырылған ойындар баланың ақылын,дүниетанымын кеңейтеді,мінез-құлқын,ерік жігерін қалыптастырады және де сабаққа деген қызығушылығын арттырады.Ойын негізінен балаларға дене шынықтыру және эстетикалық тәрбие берудің маңызды құралы.Ойын балаларды ұйымшылдыққа үйретеді.
Аса ірі психологтардың айтуы бойынша,бала ойын үстінде қандай болса,өскенде еңбек үстінде сондай болады,-дейді.Сондықтан ойын адамның өміртанымының алғашқы қадамы.Баланың өмірі қоршаған ортаны танып білуі еңбекке қатынасы,психологиялық ерекшеліктері ойын үстінде қалыптасады.Ойын барысында өздерін еркін сезінеді,ізденімпаздық,тапқырлық әрекеті байқалады.Ойын үстінде өмірдің өзіндегідей қуанып, ренжиді.Сондықтан мұғалім баланы сабақта талабын шаттандыратындай,ойын оятатындай,іскерлігін дамытатындай болу керек.Балалардың белсенділігін саналы ойлана білуін, ой-өрісінің дамуын,қиындықты жеңу, төзімділікке баулиды үйрету мұғалімнің негізгі міндеті.Баланың тілін дамыту көптеген әдістемелік жұмыстардың нәтижесінде ғана іске асады.Сабақта ойын баласы тез шаршап жалықпайтындай,оның денсаулығына,жүйке жүйесіне нұқсан келмейтіндей етіп оның қуанышына айналдыратындай ұйымдастыру да мұғалім мен тәрбиешінің білім деңгейіне, тәсіліне, шеберлігіне байланысты. Ойын әдісін сабақтың кез-келген кезіңінде тиімді пайдалануға болады.Ойын-оқытудың әдісі,тәсілі,құралы,әрі сабақты ұйымдастыру формасына айналғанда ғана бүлдіршін бала үшін мектеп «қуаныш мектебіне»айналмақ.Ойынның түрлері көп, соның ішінде маңыздысы-дидактикалық ойын.Бұл ойынның пайдасы-баланың дүниетанымын,сөйлеу мәдениетімен ой-өрісін қалыптасуын,дамуын мақсат етіп қояды.
Дидактикалық ойындар-көп салалы,күрделі педагогикалық құбылыс.Дидактикалық ойындарда бала тез шаршап жалықпайтындай ұйымдастыру қажет.Дидактикалық ойындардың орны мен міндетін және мақсатын дәл анықтауға, оны қолданудың тәрбиешінің жете игеруіне,шеберлік танытылуына,ойын процесінде балаларды дұрыс ұйымдастыруымен белсенді қатысуына байланысты. Дидактикалық ойындарды тиімді пайдалану сабақтың әсерлігін,тартымдылығын,белсенділігін баланың ынтасын күшейтеді.Ойын ережесі балалардың түсінуіне оңай,қарапайым,әрі қысқа болу керек. Дидактикалық материалдар мен көрнекіліктерге жеке көңіл бөлу керек.Балалардың таным қабілетін,логикалық ой-өрісін кеңейтіп,сабаққа ынтасын арттыруда дидактикалық ойындарды ұтымды пайдаланудың маңызы зор.Балаларға алдарына қойылған дидактикалық тапсырмаларды өз беттерінше орындау үшін тәрбиеші көркем әдебиет оқып беру,алдын-ала жұмыс жүргізу керек. Дидактикалық ойынның ережелері балалардан ұстамдылықты,тәртіптілікті қажет етеді.Сонымен қатар дидактикалық ойлау қабілеттерін,ізденімпаздығын арттырады,сөздік қорларын молайтуға көмектеседі.Балалардың сабаққа қызығушылығын арттырады,белсенділік танытып,бағдарламалық материалдарды меңгеруіне ықпал етеді.
Ойын түрлерін сабақ мазмұнына қарай белгілі бір мақсатта таңдап алу керек.Мазмұнды ойындарды қайталай бермеу керек,ол үшін өтілетін сабақтың тақырыбына сәйкес келетін ойын түрлерін күні бұрын реттеп,оны жүргізудің тиімді тәсілдерін ойластыру қажет.Барлық сабақтарда дидактикалық ойындар қолданылады,оны сабақтың ортасында қолданған ыңғайлы.Мысалы,сауат ашу сабағында дидактикалық ойындар балаларды тәрбиешінің айтқанын дұрыс ұғып,оны тыңдай білуге,дыбыстарды ажыратып,ойда сақтап,сөз құрастыруға,олардың ой-өрісін дамытуға үйретеді.
Дидактикалық ойындар баланың ақыл-ойын дамытуға, ойлауын,
қабылдауын,есте сақтауын,зейінін,салыстыру,жіктеуге,өзін-өзі бақылауға үйретеді. Дидактикалық ойындарды іріктеуде баланың ойынды саналы түсініп,оның шартын дұрыс орындауға тырысып,белгілі бір нәтижеге жету мақсаты көзделеді.Ойын мақсатына сай ойын шартын орындап,ондағы сұрақтар мен тапсырмаларға жауап беруге дағдыланады.Ойын шартын,ережесін қатаң сақтау арқылы онда жолдастарын тыңдай білу,олардың қатесін түзетуге белсенділік көрсетуге ынталандырады.Жолдасының қатесін түзетуге көмектесуде,ойын шартын түсіндіріп ойынды жалғастыруға,жаңа ойын ережесін ойлап табуға ,оны басқаларға түсіндіре білуге,ойынды ұйымдастыруға жаттықтырылады.
Дидактикалық ойындар үш топқа бөлінеді:
1.Заттық дидактикалық ойындар-дидактикалық ойындармен және түрлі ойын материалдармен ұйымдастырылады.
2.Үстел үстінде ойналатын дидактикалық ойындар.
3.Сөздік дидактикалық ойындар. Дидактикалық ойын балалардың қоршаған орта туралы түсінігін кеңейтеді,баланы ойнай білуге баулып,ақыл-ой қызметін қалыптастырады,әрі адамгершілікке тәрбиелеу құралы болып табылады.
Дидактикалық ойындары бойынша тіл дамыту сабақтарында пайдалану,сонымен қатар күн тәртібінің барлық сәтінде жүзеге асырылу тиімділігін тәжірибе көрсетіп отыр.Ұсынылып отырған дидактикалық ойындардағы тапсырмалар сөйлеуге арналған монологтық және диалогтық-сөйлеудің екі түріне арналған ойын:«Телефон»ойынында диалогтық сөйлеудегі әңгіменің мақсаты-бір нәрсе жайында сұралып,баланы оған жауап беруге,белгілі бір әрекетке түрткі болуға үйрету болып табылады.
Дидактикалық ойындарды қолданудың тиімділігімен баланың дүниетанымын,ой-өрісін,логикалық ойлау қабілетін,тіл байлығын,
шығармашылығын дамытумен мақсатқа жетеміз.
Мусина Гульдерай Кайргелдиновна
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
6 666 291 материал в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Мусина Гульдерай Кайргелдиновна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.