Дүниетану пәнінен сабақ жоспары "Жануарлардың тіршілік ортасы"

Пән: Дүниетану

Сынып: 2 «Б»

Әдіскер: Сулейменова С.Ы.

Тәлімгер: Балтабаева А.

Сабақтың тақырыбы: Жануарлардың тіршілік ортасы.

Сабақтың мақсаты:

1.                 Білімділік:  Жануарларлар туралы алған білімдерін бекіте отырып, олардың ерекшеліктері мен алуан түрлілігі бойынша тіршілік ету аясы туралы түсінік беру;

2.                  Дамытушылық: Оқушылардың танымдық қабілеттерін, ой-өрісін, сын тұрғысынан ойлау қабілеттілігін дамыту.

3.                  Тәрбиелік: : Табиғатты аялауға, жануарларды қорғауға, қамқорлыққа, достыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

Сабақтың әдісі: Баяндау, түсіндіру, сұрақ-жауап, тірек-сызба, ойын,

Сабақтың көрнекілігі: Үлестірмелі (таратпа) материалдар, әртүрлі жануарлар мен олардың тіршілік аясы бейнеленген суреттер, аудиовизуалды құралдар.

Сабақтың барысы

I.       Ұйымдастыру кезеңі:

-        Сәлеметсіңдер ме, оқушылар? Отырыңыздар. Мен сендерге бүгін «дүниетану» пәнінен сабақ беремін.

Психологиялық дайындық:

-Балалар қол ұстасып шеңбер жасап тұрады.

- Бұл неге ұқсайды? (кішкентай шарға)

-Шарымызды үрлейік.

- Енді қандай шар болды? (Үлкен шар)

- Бұл шарымыз тағы, неге ұқсайды? (Күнге)

Ал, балалар, қолымызды күн нұрына созайықшы.

Қуанайық, шаттанайық, алақай!

Қуанатын күн келді,

Қайырлы таң, менің асыл достарым!

-     Балалар, күннің нұрына қолымызды жылытып, алақанымызбен көзімізді жұмайық.

-     Балалар көздерін жұмып тұрғанда орманда өмір сүретін әртүрлі құстардың, аңдардың дыбысы естіледі. (құстардың дауысы жазылған муз. қосу)

II. Үй тапсырмасын тексеру

Ұяшықтармен жұмыс.

1.     Жанарладың тіршілігіне не қажет? (Ауа,су,жылу,жарық,қорек,орта)

2.     Жан - жануарлар қандай топтарға бөлінеді? (Балық,құс,бунақденелі,)

3.     Қандай құстарды білесің?

4.     Балықтың қандай түрлерін білесің?

5.     Қандай жыртқыш жануарларды білесің?

6.     Құстар неше топқа бөлінеді? (Үй және дала құстары)

7.     Үй жануарларына жататын 4 түлікті ата.(Жылқы, сиыр,қой,ешкі)

8.     Жануарлар қыста қалай жылынады?(қысқы ұйқы, ін-апан, қалың жүнді тері)

III. Үй тапсырмасы мен жаңа сабақты байланыстыру.

«Ой қозғау» стратегиясы

1.     Жануарлар тіршілік ету үшін не қажет? (Қорек, мекендейтін орта)

-        Олай болса, бүгінгі сабағымыздың тақырыбы – жануарлардың тіршілік ортасы

IV.Жаңа тақырып

 

(Өзен-көлдер,теңіздер мен мұхит,болота)       (орманда, ағашта, жер астында,)

 

Жұмбақ шешу

Жылт, жылт еткен

Жылғадан өткен.  (Су)

-      Ендеше, қазір біз сендермен, өзен-көлдер мен теңіздерде тіршілік ететін тіршілік иелері туралы көбірек білу үшін су асты тіршілігіне үңілейік.

Жануарлардың тіршілік етуге бейімделген ортасының бірі – су орта (Өзен, көл,теңіз т.б.) Суда тіршілік ететін тіршілік иелерінің негізгі өкілі – балықтар,шаяндартәріздестер,дельфиндер мен пингвиндер,акулалар, медузалар мен сегізаяқтар,теңіз тасбақасы,кит,қолтырауын,жыландардың кей түрлері мен құрттар мен балдырлар т.б. Олардың көпшілігі суда жүзу арқылы қозғалып, ұсақ балықтар мен балдырлармен қоректенеді. Суда тіршілік ететін тіршілік иелері еріген оттегімен демалалады. Балықтар – желбезек арқылы тыныс алады. Олардың 22000-нан астам түрлері бар деп есептеледі.

Камбала

Денесі жалпақ, ұзындығы 6 см-ден 4,7 м-ге, ал салмағы бірнеше грамнан 330 кг-ға дейін.Көзі денесінің бір жағында болады. Хамелеондар секілді олар да түсін өзгерте алатын қасиетке ие.

Дельфин

Бұлардың дене пішіні жұмыр және тұмсығы алға қарай шығыңқы келеді. Ұзындығы – он метр. Кей түрлерінің арқасында орақ тәрізді арқа қанаты бар. Дельфиндер адамдар секілді дыбыстар шығарып, өзара тілдеседі. Дельфиндердің миы дамыған, достыққа берік тіршілікиесі екен.

Медуза

Медуза — суда еркін жүзіп тіршілік етеді.Көбіне теңізде жүзіп жүреді, кейбір түрлері су түбіне бекініп тіршілік етеді. Олар біздің планетамызда ертеде замандардан тіршілік етіп келеді. Денесі көлденеңінен 2 — 3 миллметрден 40 сантиметрге дейін. Медузалар теңіз тасбақаларының сүйікті азығы. Оларда ми жоқ, орнына жүке сақинасы болады. Медузалардың кейбір түрлері улы енді бірінің еш зияны болмайды. Фрэнк Лейннiң айтуынша, адамдар ертеде осылардың сияларымен жазып келдi.  Медузалардың кей түрлері қараңғы теңіз түбінде өзінен жарық бөледі.

2. Қосмекенділер.

 Жануарлар жүзуге әртүрлі жағдайда бейімделген. Кейбір түрі тіршілігінің көп уақытын (су жануарлары, қосмекенділер) суда жүзіп өткізсе, құрлық жануарлары жолындағы кедергіден, судан өткенде не суға кенет түсіп кеткенде жүзеді.

Қосмекенділер – омыртқалы жануарлар. Олардың бұлай аталуы – олар 2 ортада да тіршілік етуге бейімделген (суда және құрлықта). Тіршілігіне қажетті оттектің едәуір бөлігін терісі арқылы сіңіреді. Қосмекенділердің 4мыңнан астам түрі белгілі. Қосмекенділерге: құрбақалар, саламандралар жатады.

Дәптермен жұмыс. (Тірек-сызба)

Дәптерімізді ашайық,

Қолға қалам алайық.

Қаламменен дәптерге,

Әдемі етіп жазайық!

Дәптерімізді қиғаш қойып, денемізді тік ұстаймыз. Қатесіз, асықпай жазамыз.

Семантикалық картамен жұмыс.

 

Сергіту сәті

Ұзын құлақ сұр қоян,

Естіп қалып сыбдырды.

Ойлы – қырлы жерлермен

Ытқып, ытқып жүгірді

Қарап еді артына

Қиығын сап көзінің

Келе жатқан томпаңдап,
Көжегі екен өзінің.

Ойын: «Үндемес»

Іс-қимыл арқылы жануарларды (Аю, көбелек, бақа, қоян, балық )

Жұмбақ шешу.

Күндіз соқыр не деген?
Түнде қалай көреген? (Үкі)

Кезікті бір жануар,

Үстінде екі тауы бар. (Түйе)

Кішкентай ғана бойы бар,
Айналдырып киген тоны бар. (Қой)

Өзі ширақ, өзі қу,
Жүрген жері айқай-шу. (Түлкі)

Халық «қу» деп,

Қылған күлкі

 Айласы көп

Бұл не?              (Түлкі)

Есек құлақты,

Мысық аяқты.

Түйе ерінді,

Ешкі құйрықты.   (Қоян)

Тәтті көрсе, бас салар,

Айнымайды баладан.

Үп – үлкен боп жасқанар

Кіп – кішкентай арадан. (Аю)

Орманда жоғары
Ағашқа қонады.
Тұмсығын балға етіп,
Тарсылдатып соғады. (Тоқылдақ)

Секіреді –
Бала емес.
Сақалы бар –
Шал емес. (Серке)

Ойын: «Менің мекенімді тап»

Оқушылар жинаған жануарлардың суреттеріне қарай мекендейтін ортасын табады

                   (Шөл)

,                   

VI.  Білімді бекіту. Тест  тапсырмалары

1.Сүтқоректілерге қайсысы жатады?

А) Балық,құс

Ә) сиыр, бұғы

2. Жыртқыш аңды тап

А) Арқар, құлан, түйе

Ә) Қасқыр, түлкі, аю

3. Тиін немен қоректенеді?

А) Бидай, арпа, сұлы

Ә) Саңырауқұлақ, жаңғақ

4. Балықтар қайда тіршілік етеді?

А) суда

Ә) орманда

5. Бауырмен жорғалаушылар қайсы?

А) жылан, кесіртке

Ә) Қоңыз, көбелек

6. Бақа жануардың қай түріне жатады?

А) қосмекенді

Ә) Бауырмен жорғалаушы

1-ә         2-ә     3-ә     4-а    5-а    6-а

1 қате – «5»

2 қате – «4»

3 қате – «3»

4 қате – «2»

Қорытынды

-      Бүгін қандай тақырып өттік?

-      Жануарлардың тіршілік мекендерін ата.

-      Құрлықта да суда да ерткін тіршілік ететін жануарларды қалай атаймыз?

-      Бүгінгі сабақ ұнады ма?

VII.  Бағалау:

-         Жарайсыңдар, балалар! Бүгінгі сабаққа белсенді қатысқан оқушыларға қолымдағы бейбітшіліктің символы – көгершін құсын таратамын. Сабақ аяқталды! Сау болыңдар!

VII.  Үйге тапсырма:

Қазақстанның қай  өлкесінді қандай жануарлардың кең таралғанын біліп келу.