Дәрес барышы.
I. Оештыру өлеше.
Укытучы:
Укучылар, без бүгенге дәрестә сезнең белән күрсәткечле тигез-ләмәләр чишүне
өйрәнүне дәвам итәрбез.
II.
Актуальләштерү.
1. Укытучы: Укучылар, өйгә бирелгән тигезләмәләрнең чишү ысулын ачык-лыйк һәм җавапларын
тикшерик. ( 313 нче биттәге №163(а,б), №164(а,б) зш-ләренең чишү ысулы һәм
җаваплары ачыклана ).
2. Укытучы: ә хәзер күрсәткечле тигезләмәләрне чишүнең
ысулларын тагын бер кабат искә төшерик. ( Укучылар ысулларны санап чыгалар )
3. Укытучы:
укучылар, сезгә 3 вариантта тест тәкъдим итәм. Сайлап алып эшлисез.
“5” ле - , “4” ле - , “3”
ле - тамгаларына куела.
|
а
|
б
|
в
|
г
|
д
|
5Х = 125
|
-3
|
3
|
Чиш.юк.
|
1/3
|
-1/3
|
4Х
= 42Х – 1
|
1
|
-1
|
2
|
-2
|
Чиш.юк.
|
52Х – 1 = 53 – Х
|
-4/3
|
3/4
|
4/3
|
Чиш.юк.
|
-3/4
|
(2/3)Х – 4=(2/3)8- Х
|
1/6
|
-1/6
|
6
|
-6
|
Чиш.юк.
|
4Х
= 1
|
4
|
-1
|
1
|
0
|
-1/4
|
|
а
|
б
|
в
|
г
|
д
|
52Х – 1 = 25
|
2/3
|
3/2
|
-2/3
|
-3/2
|
Чиш юк.
|
22Х
= 128
|
2/7
|
-2/7
|
7/2
|
-7/2
|
7
|
5Х –1 = 125
|
4
|
-4
|
Чиш.юк.
|
26
|
-26
|
(2/3)Х = 4/9
|
-2
|
1/2
|
-1/2
|
2
|
Чиш юк
|
(4/3)Х = 27/64
|
-3
|
3
|
1/3
|
-1/3
|
Чиш.юк.
|
|
а
|
б
|
в
|
г
|
д
|
4Х + 1+4Х = 20
|
1
|
-1
|
5
|
-5
|
Чиш. юк
|
(3/7)3Х + 1 = (7/3)5Х –3
|
5/2
|
-5/2
|
1/4
|
-1/4
|
Чиш.юк
|
22Х = 128Х
|
7
|
-7
|
0
|
2/7
|
Чиш.юк
|
2Х· 5Х=1/10·102Х-3
|
-4
|
4
|
Чиш.юк
|
2
|
-2
|
(2/3)Х·(9/8)Х=27/64
|
-3
|
9/16
|
16/9
|
3
|
Чиш.юк
|
Ә хәзер, укучылар, тестларның дөреслеген
тикшерегез һәм ведомостька билгеләрегезне куегыз.
- баввг, - бвага, - аввба.
III. Яңа дәрес.
1.Укытучы: укучылар, компьютерларны
җибәрегез. Күрсәткечле тигезләмәләрнең үзлекләрен кабатлап алыйк. Презентация
буенча кабатлау.
1 слайд
Күрсәткечле тигезләмәләр
ах = в 72х-3 = 49
2· 2х + 4х = 80
2 слайд
Күрсәткечле функция
у =ах
|
а>0
|
0<а<1
|
Функциянең билгеләнү өлкәсе
|
R
|
R
|
Функциянең кыйммәтләр өлкәсе
|
R+
|
R+
|
Монотонлык
|
үсүче
|
кимүче
|
Иң зур һәм иң кечкенә кыйммәт ләр
|
юк
|
юк
|
Өзлексезлеге
|
Үзенең билгеләнү өлкәсендә өзлексез
|
Үзенең билге-ләнү өлкәсен- дә өзлексез
|
3 слайд
Күрсәткечле тигезләмәләрне
чишүнең кайбер
ысуллары
l1. 72х-3=
49.
lНигезләрне
тигезләү ысулы.
l2. 7х+2
+ 4•7х+1 = 539.
lТапкырлаучыларга
таркату ысулы.
3. 9х - 8•3х
– 9 =0
Алыштырып кую ысулы
4 слайд
72х-3 = 49
Чишү.
72х-3= 72
2х-3 = 2
х =2,5
Җавап: 2,5.
5 слайд
7х+2 + 4•7х+1
= 539
Чишү.
7х+1 ( 7 + 4 ) = 539
7х+1 • 11 = 539,
7х+1 = 49
7х+1 = 7 2
х+1 = 2,
х = 1
Җавап: 1.
6 слайд
•9х - 8•3х –9 = 0.
Чишү.
Д(у) =R,
9х - 8•3х –
9 = 0, 3х =у,
у2 – 8 у – 9 = 0, Д =100,
у = -1, у = 9,
3х = - 1 – чишелеше юк,( а>0 ),
3х = 9, х = 2.
Җавап: 2.
7 слайд
5I 4x – 6 I = 25
3x-4
Тигезләмәсен ничек чишәргә?
1.Укытучы: укучылар 5I4x – 6I = 253х – 4
тигезләмәсенең чишү юлын бергәләп ачыклыйк ( укучылар тигезләмәнең чишү
ысулын телдән ачыклыйлар һәм слайдтагы чишелешне карап ныгыталар).
8 слайд
5I 4x-6 I
=253x –4.
Чишү.
5I 4x – 6 I = 5 6x-8;
I 4x – 6 I = 6х –8;
4х –6 =0, х = 1,5;
1) х> 1,5; 4x – 6 =
6x – 8,
х=1 – керми.
2) х < 1,5; - 4х +6 = 6х –8;
-10х = -14;
х = 1,4 – керә.
Җавап : 1,4.
3. Укытучы: укучылар 9I3x – 1I = 3 8х- 2 тигезләмәсен
мөстәкыйль рәвештә чишегез. (укучыларга буклетлар таратыла). Ә хәзер дөреслеген
буклеттагы чишелеш буенча тикшерегез
һәм ведомостька билгеләр куегыз.
4.Укытучы: 10 х2 -3х -1
I х-2 I =1 тигезләмәсенә игътибар итик
әле. Без чишкән тигезләмәләрдән нәрсәсе белән аерыла? ( укучылар дәрәҗәнең
нигезендә дә, күрсәткечендә дә үзгәрешле булуына игътибар итәләр) Дөрес,
дәрәҗәнең нигезе дә , күрсәткече дә үзгәрешлене эченә ала. Мондый
тигезләмәләрне чишү метлды белән танышыйк.
UV = UZ күрсәткечле – дәрәҗәле тигезләмәнең
гомуми рәвеше булсын. U,V,Z барысы да билгесез х ны үз эченә алалар.
Мондый тигезләмәне чишү өчен ике тигезләмә чишелә: U = 1, V =Z. Һәм түбәндәге
шартлар үтәлергә кирәк.
1)
әгәр х ның нигезне 1 гә ( U
=1 ) әйләндерә торган кыйммәтләре UV = UZ тигезләмәсен
канәгатьләндерсәләр, аларны тигезләмәнең тамыры дип санарга ярый.
2)
әгәр х ның нигезне тискәре
сан һәм нульгә ( U≤0) әйләндерә
торган кыйммәтләре UV = UZ тигезләмәсен
канәкатьләндерсәләр дә, аларны тигезләмәнең тамырлары дип санарга ярамый, чөнки
U V һәм UZ функцияләре уңай нигез (U>0) өчен генә билгеләнә.
Ә хәзер слайдтагы чишелешне карап нәтиҗә ясагыз.
9 слайд
10 х2-3х-1
I x – 2 I = 1
Чишү.
1) I x – 2 I = 1; x –2 =0; x=2;
a) x >2, x-2=1, x=3 – канәгатьләндерә;
б) х < 2, -х + 2=1, х=1 – канәгатьләндерә.
2 ) 10 х2 –3х –1 =0;
Д = 9- 4•10•(-1) =49,
x1= -1/5, x2= ½.
Җавап: -1/5; ½;1;5.
б) Дәреслектәге № 188 (в) эшен, Ix – 3I10x2 – 3x – 1 = 1
тигезләмәсен бергәләп чишү.
1.
Мөстәкыйль рәвештә
а) 3I 3x – 4 I = 92x – 2;
б) 42IxI – 3 - 3·4I x I – 2 –1 = 0 тигеләмәләрен чишү.
Буклеттагы чишелеш буенча дөреслеген тикшереп бәя кую.
Укытучы: укучылар, хәзер үзегезнең эшчәнлегегезгә бәя
бирегез.
Өй эше
|
Тест
|
1тигезләмә
|
2тигезләмә
|
3тигезләмә
|
Мөстәкыйль
эш
|
Йомгаклау
билгесе
|
|
|
|
|
|
|
|
Укучылар ведомоська
куеп барган үзбәя буенча аларның эшчәнлегенә билге куела.
IV.Өйгә эш.
Буклеттагы тигезләмәләрне чишәргә.
1)
I x – 3 I 3x2 – 10 x + 3
= 1 ,
2)
4x - 4·2x = a.
Укучылар параметрлы тигезләмәне дә чишеп карагыз. Киләсе дәрестә параметрлы
тигезләмәләр чишәчәкбез.
V.Дәресне йомгаклау.
1.Укытучы:
укучылар, модульле тигезләмәләрне чишү ысулларын тагын бер кабат искә төшерик.
( Ысуллар кабатлана.) Дәресне тәмамлыйбыз, барыгызга да рәхмәт.
Максат: Күрсәткечле тигезләмәләр чишү күнекмәләрен ныгыту.
Модульле күрсәткечле тигезләмәләр чишәргә өйрәнү.
Материал: компьютерлар, дискет, таблица,
тестлар, буклетлар, бәя кую ведомостьлары.
Әтнә районы Күңгәр урта мәктәбе.
11 нче сыйныфта алгебрадан
“Күрсәткечле
тигезләмәләр чишү”
темасына дәрес эшкәртмәсе.
Әхмәтханова Гөлзидә Камилевна,
1 нче категорияле
укытучы.
18.12.2003.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.