Ғылыми жұмыс 3 сынып "Қазақтың ұлттық ойыны - асық"

• 1 слайд

  
  
  Қазақтың ұлттық
  ойыны - асық
  
  
  
  Дайындаған: Бугубаева Жаннұр
  
  

• 2 слайд

  
  Жобаның мақсаты: Ұлтымыздың негізсіз ұмытылып бара жатқан ойынын жаңғырту, бабаларымыздың ойыны туралы түсінік беру.Ұлтымыздың құндылықтарын қастерлеуге баулу, қазақ халқының брендттерін сақтап әлемдік денгейдегі спорттық ойындар қатарына қостыруға ой туғызу.
  
  

• 3 слайд

• 4 слайд

• 5 слайд

  Ұлттық ойындары көбінесе әр халықтың әлеуметтік - экономикалық жағдайларына, шаруашылық мүмкіншіліктеріне байланысты қалыптасқан. Қазақ халқының ұлттық ойындарының көбі табиғи заттармен ойнауға негізделген. Шаруашылығы мал шаруашылығына негізделгендіктен қазақ халқының ұлт ойындары да осыған икемделеді. Әсіресе, қойды көп өсіргендіктен, балалар ойынының көбі қой асығымен байланысты болып келеді. Сондықтан асық ойындары ұлт ойындарының ішіндегі арыдан келе жатқан көнелерінің бірі болып табылады. Асық ойыны баланың жастайынан нерв жүйелерін шыңдап, оларды дәлдікке, ұстамдылыққа, байсалдылыққа тәрбиелейді. Мұндай қасиеті болмаса, адамда төзімділік, шыдамдылық та болмайды. Ондай қасиеттері болмаса, адам ойында да, өмірде де көздеген мақсатынан шыға бермейді. Бұл ойынның еңбектеген баладан, еңкейген кәріге дейін ойнайтын түрлері болған.
  

• 6 слайд

  
  Асық ойыны, баланың күн ұзақ қимылына тигізер әсері мол.
  
  
  Ойын барысында
  Жүгіру
  Жүру
  Иілу
  Секіру
  Көздеп
  тигізу
  
  Сақа иіру
  

• 7 слайд

  Асық атаулары:
  
  1. Құлжа - арқардың аталығының асығы
  2. Сақа - арқардың асығы
  3.. Жабайт – еліктің асығы
  4. Асық - қой мен ешкінің асық жілігінен
  5.. Шүкімайт - қозы мен лақтың асығы
  
  

• 8 слайд

  Асыққа байланысты ырымдар:
  А. Келінінің аяғы ауырлап босануға тақағанда, енесі не атасы ырымдап асық жинап жүреді. Атаның құдай ұл берсе деп тілегені. Оны жасырып оңаша келінге сездірмеуі мүмкін. Ондағы ойлары көз тимесін, келін аман - есен, босанса екен деп тілек тілеуінің бір тәсілі.
  Ә. Ер баланың бесігіне қасқырдың асығын, тырнағын тағуы мүмкін, ауырмасын - көз тимесін және айбатты, қайтпас қайсар, болсын дегені. Қыз баланың бесігіне - еліктің асығын, әдемі сұлу ел қызығар көркі болсын дегені.
  Б: Ерте кездегі табиғаттың қатал, аңдардың олжаға оңай ілікпейтіндігін, аңшының адал еңбегі, ер азаматтың қайраты мен жау жүректілігі екендігін жақсы білеміз. Сондықтан да аңның асығы қадірлі болады.
  
  

• 9 слайд

  Асық ойынын дұрыс
  ойнау реті
  Асық ойынында асықтың берекесі де, басшысы да «сақа». Асықтарды атқанда сақамен көздейді. Бас бармақпен сұқ саусаққа қысып ұстап жоғары сілкіп, салмақтап айландырады. Айландырып тұрған сақаны сағаттың тіліне қарсы иіріп атады. Ірі әрі салмақты иіріліп тиген сақа асықтарын бірнеше домалатады. Шебер иіріліп атылған сақа, асыққа тигенде 10 сантиметрден 150 сантиметрге жерге дейін ұшырып жібереді.
  
  
  

• 10 слайд

  Асықты иіріп тастағандағы жатысы бес түрлі аталады:
  
  1. Ең сәтті тұрғандағы атауы «алшы». /барлығын бірден ұтасың /
  2. Төңкеріліп тұрғаны тәукі /тәуекел мағанасы/ (тәйкі)
  3. Екбетінен жатқаны «бүк» /бүк түсіп жату/
  4. Шалқасынан түскені «ішік» /іші көрініп жатуы/
  5. Егер еңкейіп, тұмсығымен тік қадалса «омпа» / омақаса құлаған /
  6. Таза тұрмай - алшы тұрғаны қисайып, не тәйкі қисайып тұрса «қырта» дау туғызатын /қырынан жату/ деп аталады
  
  

• 11 слайд

  
  
  Алшы – асықтың иірілгенде тегіс табаны жерге тиіп, тұрық түсуі. Ойын кезінде оған бірінші дәрежелі мән беріледі.
  
  

• 12 слайд

  
  
  Тәйке (тауа) – асықтың иіріленде шұңқырлау табаны жерге тиіп, тұрық түсуі. Ол екінші дәрежелі мәнге ие.
  
  

• 13 слайд

  
  Бүге (бүк) – асықтың иірілгенде дөңес жоны үстіне қарап, етпетінен жатық түсуі. Ол үшінші дәрежелі мәнге ие.
  
  

• 14 слайд

  
  
  Тәйке (тауа) – асықтың иіріленде шұңқырлау табаны жерге тиіп, тұрық түсуі. Ол екінші дәрежелі мәнге ие.
  
  

• 15 слайд

  Тұрық – асықтың алшы не тәйке түсуі.
  
  

• 16 слайд

  Омпы – асықтың тұмсығымен жер тіреп, тік шаншылып түсуі
  

• 17 слайд

  Сомпы – асық тұмсығының көкке қарап, тік шаншылып шоңқая түсуі.
  
  

• 18 слайд

  Табан – асықтың тәйке жағы
  

• 19 слайд

  Оңқай – асықтың бүгесі алақанға қарап, тәйкесі оң қол бас бармағына басылып ыңғайлы ұсталуы. Оңқай асық малдың сол жақ аяғының тілерсегінде болады.
  
  

• 20 слайд

  Солақай – асықтың шігесі сыртқа қарап, алшысы оң қол бас бармағына басылып ыңғайлы ұсталуы. Солақай асық малдың оң жақ аяғының тілерсегінде болады.
  
  

• 21 слайд

  Сақа – қолдағы бар асықтың үлкенінен, ірісінен, межемдісінен, салмақтысынан, оңқайынан белгіленеді. Солақайлар сақаны солақай асықтан ұстайды.
  
  

• 22 слайд

  Социологический опрос
  Цель опроса: выявить знания по заданной теме. Были заданы такие вопросы:
  -Знаете ли вы, что такое асыки?
  -Откуда их берут ?
  -Где их применяют?
  
  

• 23 слайд

• 24 слайд

  Результаты опроса
  Знаете ли вы,что такое асыки?
  Откуда их берут?
  

• 25 слайд

  Где их применяют?
  

• 26 слайд

  Цель исследования
  Изучить историю появления игры и исследовать её роль в формировании познавательного интереса детей к национальным играм.
  
  

• 27 слайд

• 28 слайд

  Асық – музыкалық аспап
  

• 29 слайд

• 30 слайд

  Названия асыков
  Өзбектерде - «Ашыки»
  Шығыс -»Альчики»
  Орыс халқы«Бабки»
  

• 31 слайд

  Асықтыңтүстері көп
  

• 32 слайд

  Кітапханадағы жұмыс
  

• 33 слайд

• 34 слайд

  Мониторинг
  На начало исследования сентябрь 2013 года
  
  На конец исследования март 2014 года
  2014 года
  

• 35 слайд

  Спасибо за внимание!
  Успехов и удачи Вам!