Конспект урока по истории Казахстана

1917 жылы Ресейдегі қазан ревалюциясы және Қазақстанда Кеңестік биліктің орнауы


Негізгі ұғымдар: Революция, фактор, әскери коммунизм, қазан ревалюциясы.


Мақсаты: 1917 жылы Ресейдегі қазан ревалюциясы және Қазақстанда Кеңестік биліктің орнауы және бірінші және екінші бүкіл қазақстандық съездер туралы тарихи мәліметтер беру. Отан тарихына құрметпен қарауға, елжандылыққа тәрбиелеу.

Жоспар:

1. Қазан оқиғасы 25 қазан 1917 Петроградтағы төңкеріс немесе Қазақ комитетері құрылуы және қызметі.

2. Бірінші және екінші бүкіл қазақстандық съездер. 

3. Қазақстандағы Кеңес билігінің орнауының ерекшеліктері. «Алаш-Орданың» басшылығы: құрылуы және қызметі.

4.Қазақстан жеріндегі әскери қозғалыстар мен соғысқа кіруі

5. Азамат соғысы жылдарында қоғамның әскери-саяси жіктелуі.

6.Қазақ Кеңес мемлекетінің құрылуы

7. Қазақстандағы “әскери коммунизм саясаты” 

Мазмұны:

1. Революцияға деген әртүрлі қоғамның әлеуметтік топтарының көзқарасы.Қазақстанда Кеңес үкіметінің орнауының ерекшеліктері. Өлкедегі әлеуметтік саяси ахуал. Алаш партиясы саяси күрестің факторы. 

2.Олардың сьездегі қараған мәселелері. «Алаш» партиясының құрылуы. Оның бағдарламасы. Қазақстандағы XX ғ. Партиялар мен қоғамдық ұйымдар.

3. «Алаш-Орданың» басшылығы: құрылуы және қызметі. Кеңестердің алғашқы қадамдары және оларды қоғамның қабылдауы.

4. Революцияға деген әртүрлі қоғамның әлеуметтік топтарының көзқарасы.Қазақстанда Кеңес үкіметінің орнауының ерекшеліктері. Өлкедегі әлеуметтік саяси ахуал. Алаш партиясы саяси күрестің факторы. 

5.Олардың сьездегі қараған мәселелері. «Алаш» партиясының құрылуы. Оның бағдарламасы. Қазақстандағы XX ғ. Партиялар мен қоғамдық ұйымдар.

6. «Алаш-Орданың» басшылығы: құрылуы және қызметі. Кеңестердің алғашқы қадамдары және оларды қоғамның қабылдауы.

7. “Әскери коммунизм”- большевиктердің тұңғыш рет “тауарсыз утопияны” жүзеге асыру әрекеті. Национализациялау, еңбек міндеткерлігі, азық-түлік салғырты. “Таптық” террордың күшеюі. Қазақстандағы кедейлер комитетінің қызметі жөніндегі мәселе. Экономикалық дағдарыс- “әскери коммунизм” саясатына қарсы жауап.

Бекіту сұрақтары:

1. Революцияға деген әртүрлі қоғамның әлеуметтік топтарының көзқарасы қандай болды?

2.Қазақстанда Кеңес үкіметінің орнауының ерекшеліктерінатап беріңіз?

3.Алаш партиясы саяси күрестің факторы қандай болды?

4. Алаш» партиясының сьездегі қараған мәселелерін атапберіңіз?

5. «Алаш» партиясының бағдарламасы қандай болды?

6. Кеңестердің алғашқы қадамдары және оларды қоғам қалай қабылдады?


Қазақстан XX ғ. 20-30 жж. саяси-экономикалық жағдай /4 сағат/

Лекция №7 Қазақстандағы ұжымдастыру және оның зардаптары (1932-1933 жж.)


^ Негізгі ұғымдар: Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру, аграрлық реформа, мемлекеттік кооперативтік сауда жүйесі, кооперация, индустрияландыру, әміршіл-әкімшілбасқару жүйесі,"халық жауы", контрреволюция. 


Мақсаты: Ауыл шаруашылығын ұжымдастырудағы кеңестік солақай саясаты және оныңзардаптары туралы тарихихи ақиқатыменқалыпт. 1932-1933 жылдардағы аштықтың халқымызға әкелген қасыреті туралы шындықты деректер негізінде ашып көрсету. 


Көрнекілігі:Кеңестік дәуірдегі Қазақстанның саяси картасы.Қазақстандағы ұжымдастыру кезеңі тарихи деректі филмнен үзінді.


Жоспар: 

1.20-шы жылдардағы республика ауыл шаруашылығындағы жағдай. 

2.Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру жане оның зардаптары. 1932-1933 

жылдардағы аштық. 

Бекіту сұрақтары:

1.Ауыл шаруашылық өндірісінің құлдырауының себептері неде?

2.1924 жылы сәуірде РКФСР үкіметі Қазақ АКСР- інің көшпелі және отырықшылыққа көшкен халықтары туралы қандай жарлық шығарды?

3. Қазақстанды жайлаған 1931-1932 жж аштықтың болуына не себеп болды

4. Қазақстаннан тыс ауа көшкен жүз мыңдаған қазақтардың тағдыры қалай болды?


^ Лекция №8-10 Қазақстан XXғ. 20-ж. I-жартысындағы жаңа экономикалық 

саясат (ЖЭС). 


Негізгі ұғымдар: Кіші қазан, оппозиция, социалистік индустриализацияның принциптері, жаңа экономикалық саясат. “Кулактар”

Мақсаты: Қазақстан XXғ. 20-ж. I-жартысындағы жаңа экономикалық жағдай және

өлкедегі кеңестік мемлекеттік құрылысы туралы тарихи ақиқатын таныту.


Жоспар:

1. ЖЭС-қа дейнгі әлеуметтік-экономикалық және саяси жағдай.

2. ЖЭС жылдарында Қазақстан экономикасы.

3. Өлкедегі кеңестік мемлекеттік құрылысы. 

4. Ф.И. Голощекин және “Кіші қазан” революциясы

5. Қазақстандағы социалистік индустриализацияның принциптері және оның ерекшеліктері.

6. Елдің индустриалдық дамуның алғашқы қадамдары және дамуы.

7.Қазақстандағы мәдениет құрылысы және мәдениет жетістіктері (1920-1940 жж).

Мазмұны:

1. Ауыл шаруашылық өндірісінің құлдырауы. 1921-1922 жж. Аштық. Апат аймағы. Қоғамдағы әлеуметтік қарсылықтың өсуі және саяси дағдарыс. Шаруалардың қарсыласу қозғалыстары. Өлкедегі кеңестерге қарсы көтерілістер.

2. ЖЭС-қа өтудің әлеуметтік-экономикалық және саяси алғышарттары. Социалистік, капитализмге дейінгі және стихиялық тауар-нарықтық бағыттардың күресі: “Кімді кім деңеді?” мәселесі. Экономикада көп укладты құрылымының қалыптасуы.

3. Территориялық-әкімшілік бөлініс. ҚАКСР-нің құрамына қазақ жерлерінің бірігуі. Демографиялық ахуал:1926 ж. санақ. 

4.Көшпелі және жартылай көшпелілерді отырықшыландыру туралы Сталиндік саясат. Ф.Голощекин «Кіші Қазан идеясы». Қазақстанның дәстүрлі құрылымының түпкілікті жойылуы және оның қасіреті, зардаптары. Қазақ ауылын күштеп кеңестендіру: Ф.И. Голощекин және оның саяси портреті. Оппозиция.

5. ЖЭС идеясын ауытқушылықтың басталуы. “Кулактардың” бас көтеруі: 1927-1928 жылдардағы азық-түлік дағдарысы. Ауыл шаруашылық өнімдерін күшпен дайындауға көшу. Салық тәртібінің күшеюі. Шаруаларға қарсы бағытталған жаппай қуғын-сүргіннің қанат жаюы.

6. Индустрияландыру: сипаты, қарқыны, ауқымы және географиясы. Бірінші бесжылдық және оның сәтсіздікке ұшырауы. Ұжымдастыру –шаруалар қасіреті. Индустрияландыру және жинақтау қорлар мәселесі. Қазақстанның дәстүрлі құрылымының түпкілікті жойылуы және оның қасіреті, зардаптары.

1932-1933 жылдардағы аштық. Тұрғындардың жаппай көшіп кетуі. Шаруалардың қарсыласу қозғалысы: ауқымы және географиясы. Қазақстандағы қоғамдық-саяси ахуал: идеялық және саяси қарсыластардың көзін жою. Идеологиялық саяси террордың одан әрі қанат жаюы.

7.Қазақстандағы мәдениет құрылысы және мәдениет жетістіктері (1920-1940 жж). Республикада ғылымды өркендетуде 1932 жылы СССР Ғылым академиясының қазақстандық базасының ашылуы маңызды қадам болды. Ол 1938 жылы СССР Ғылым академиясының филиалына айналды. Мәдени даму рухани өмірдің бүкіл саласын қамтыды. 1936 жылы майда Москвада қазақ әдебиеті мен өнерінің онкүндігі өтті.

Совет ғылымының көрнекті өкілдері — академиктер: А.Д. Архангельский, И.П.Бардин, С.И.Вавилов, И.М.Губкин, А.П.Карпинский, В.Л. Комаров, В.А. Обручевт.б. респуб-лика халық шаруашылығының маңызды проблемаларын шешуге, жоғары мамандығы бар ғылыми ұлт кадрларын даярлауға тікелей араласты.

Қазақ Советі әдебиеті мен өнері гүлденіп өсті. С.Сейфуллин, Б.Майлин, І.Жансүгіров, М.Әуезов, С.Мұканов, Ғ.Мүсірепов, Ғ.Мұстафин т.б. көрнекті сөз шеберлері осіп шықты. Қазақ поэзиясының алыбы Ж.Жабаевтың жалынды жырлары бүкіл әлемге тарады. Қазақ сахнасының шеберлері К.Байсеитова, Ә.Қашаубаев, Ж.Шанин, Қ. Жандарбеков, Қ.Байсейітов, Қ.Қуанышбаев, С.Қожамқұлов, Е.Өмірзақов т.б. өнері лайықты бағасын алды. Қазақ халқы орыс және дүние жүзі мәдениеті мен ғылымының үздік жетістіктерімен

танысты. Қазақтың әдеби тілі жетіле түсті, халық бүқа-расының тілегіне сәйкес орыс графикасына көшірілген альфавиті қайта құрыдды. Біздің көп ұлтты еліміздің, оның ішінде Қазақстанның экономикасында, саяси және мәдени өмірінде, әлеуметтік құрылысында түбірлі өзгерістер болды.


Бекіту сұрақтары:

1.Ауыл шаруашылық өндірісінің құлдырауының себептері неде?

1922.жж аштықтың болуына не себеп болды? 

3.Өлкедегі кеңестерге қарсы көтерілістерболған аймақтарды картадан көрсет?

4. ЖЭС-қа өтудің әлеуметтік-экономикалық және саяси алғышарттарын атаңыз?. 5.Экономикада көп укладты құрылымының қалыптасуы немен аяқталды?

6.Шаруаларға қарсы бағытталған жаппай қуғын-сүргіннің қанат жаюы немен бітті?

7. Индустрияландыру неүшін қажет болды?