Математика қолданбалы курс" Мәселе есептерін шешу " (10 сынып)

Түсінік хат

Мектепте математикалық білім берудің маңызды проблемалаының бірі – оқушыны есепті шешудің әдісі , тәсілдерімен қаруландыру және оны есептің шешімін өздігінен іздеп , таба білуге үйрету. Психологтардың , әдіскерлердің зерттеулерінде оқушының есептерді шеше білуі , ол шешкен есептер  санына тәуелді емес , оның есепті талдау дағдысының дұрыс қалыптасуына  байланысты екендігін дәлелдеген. Бұл дағдылар қалыптаспаған жағдайда , оқушы өздігінен есепті шешіп үйренбейді.

Мәселе есептерді шешудің оқушыларға қиындық туғызу себептері:

1.     Есептің шартын дұрыс талдай алмауы;

2.     Шамалар арасындағы байланысты дұрыс меңгермеу;

3.     Тірек – есептерді шешу дағдыларының дұрыс қалыптаспауы;

4.     Есеп шығару барысында оқытушы тарапынан оқушының ойлау әрекетін жеткіліксіз басқару;

5.     Есеп шығару әдістерін меңгертуде оқытушының сабақтастық , бірізділік және жүйелілік принцптерін дұрыс сақтамауы.

Іс жүзінде мәселе есептерді шешуді көп кездестіреміз. Есеп шығара білу – оқушының математикалық , логикалық және сын тұрғысынан ойлау қабілетінің даму көрсеткіші. Мәселе есептер бастауыш сынып математикасынан бастап барлық орта мектеп математика курсында кездеседі.Бірақ берілген тақырыпқа бөлінетін сағат санының аздығына байланысты оларды өз дәрежесінде меңгеру мүмкін бола бермейді. Мәселе есептер өте алуан түрлі болып келеді, кейде есеп мазмұнын түсіну қиынға түседі. Орта мектеп математика курсы үшін ҰБТ оқушылардың есеп шығару біліктілігі мен дағдыларын қажет етеді.

«Математикадан мәселе есептерді шешу» таңдау курсы есеп шығару тәсілдерін тереңдете оқытуды , алгебралық есептерді шешуде геометриялық әдістерді қолдануды , сонымен қатар орта мектеп математика бағдарламасынан тыс күрделірек , мазмұны комбинацияланған есептерді шығару білімділік дағдысын жетілдіре түседі.

Өзектілігі:  Математикадан мәселе есептерді шығара білуді үйрету

Мақсаттары:

·        Есеп шығарудың әдіс – тәсілдерін кеңейту негізінде оқушылардың математикалық материалдарын меңгеруде жағдай туғызу;

·        Пәнге тұрақты қызығушылығын  тудыру;

·        Оқушылардың ой-өрісін кеңейту;

·        Өз бетінше ойлау жүйесін жетілдіру;

·        Оқушылардың реалды өмірде процестерді зерттеу біліктілік пен дағдыларын қалыптастыру;

·        Функционалды ойлау қабілеттерін дамыту.

Міндеттері:

·        Есеп шығару әдіс – тәсілдері бойынша негізгі білімдерін бекіту;

·        Есеп типтері мен әдіс тәсілдері бойынша білімдерін қалыптастыру;

·        Мәселе есептер шешу біліктіліктерін қалыптастыру;

·        Жеке тұлғаны дамыту факторы ретінде оқушыларды практикалық іскерлікке баулу.

Курс алдын ала бейінді даярлық жүргізетін жалпы орта білім беретін мектептердің 10 сынып оқушыларына арналған. Курс 34 сағатқа негізделген. Бағдарламаға енгізілген оқу материалдары оқушылардың танымдық қызығушылығын арттырады және қоғамдық тәжірибелік бағытына орай әр топтағы оқушыларға қолданылады.

Стандарт бойынша курсты меңгеру талаптары:

Оқушылар білуі тиіс:

·        Бөлшектер және проценттер, процентке берілген негізгі есептер;

·        Қатынас , шамалардың тура және кері пропорционалдығы;

·        Табиғатта кездесетін әр түрлі шамалар арасындағы қатынастар (масса мен көлем , тауар массасы мен құны , жол мен уақыт және т.с.с)

·        Негізгі типті есептер шығару алгоритмі.

Оқушылар орындай білуге тиіс:

·     Есептің сөздік мәтінінматематиканың абстрактілі тіліне аудару;

·     Есептің математикалық моделін құру (теңдеу немесе теңдеулер жүйесі);

·     Табылған шешімді зерттеу.

Бағдарлама мазмұны

Сынып 10

Аптасына сағат саны 1

Жылына сағат саны  34

Күнтізбелік жоспар

№№                   №	Сағат саны	Тақырыбы	Мазмұны	Өтілу мерзімі
1-2	2	Есеп шығарудың логикалық ,психологиялық кезеңдері	Есеп шығару барысында қолданылатын негізгі ұғымдар мен схемалар.
3-5	3	Шамалардың өзгерісі және олардың мәндерін салыстыру	«Артық» , «кем» қатынастары. Берілген ұғымдар қолданылатын есептер.
6-8	3	Шамалардың тура және кері пропорционалдығы	Пропорция , пропорцияның негізгі қасиеті, пропорцияның көмегімен шығарылатын есептер. Шамалардың тура және кері пропорционалдығы туралы түсінік. Пропорционал бөлшектерге бөлу.
9-11	3	Жұмыс , бірлескен жұмыс.	Жұмыс көлемі,жұмыстың орындау үшін бір уақытта істелінетін жұмыс пен уақыт арасындағы қатынас.Басейнге және бірлескен жұмысқа арналған есептер типі.
12-14	3	Бөлшектер мен прценттер	Бөлшек ұғымы, процент. Бөлшек пен процентке байланысты есептер:бөлігі бойынша санды табу, екі шаманың прценттік қатынасын табу.
15-19	5	Күрделі проценттер	Шығыс прценті, кіріс прценті. Берілген және ізделінді шамалар арасындағы функционалды тәуелділікті ескере отырып есеп шығарудың жалпы алгоритмі.
20-24	5	Қоспалар мен қорытпалар	Концентрация ұғымы. Есеп шығаруда қолданылатын Пирсон квадраты немесе крест ережесі.Қорытпа (таза металл массасы мен қорытпа массасының арасындағы функционалдық тәуелділік.)
25-29	5	Қозғалыс	Түзу сызықты қозғалыс: жүрілген жолдың уақытқа қатынасы, қозғалыс жылдамдығы мен уақыттың тәуелділігі. Қарама – қарсы және бір  бағыттағы қозғалыстар. Қуып жету және қалып қалу қозғалыстары. Өзен бойымен қозғалыс.
30-34	5	Геометриялық әдіс қолданылатын алгебралық есептер.	Графика – геометриялық әдіс.

Қолданылған әдебиеттер

1. Жалпы білім беретін мектептердің 5-11 сыныптарына арналған бағдарлама.   / Б.Б.Баймұқанов, С.Е. Шәкілікова, Е.О.Медеуов , А.Е.Әбілқасымова. – 2002 ж

2. Выбор методов обучения в средней школе./ Бабанский Ю.К. - М: «Педагогика», 1981.

3. Тригонометрия» қолданбалы курс бағдарламасы  //«МФ» № 2, 2010 ,

25-26 б.

4. Математиканы оқытудың теориясы мен әдістемесі. /А.Е.Әбілқасымова. - «Білім», 2005.

5. Жаңа білім берудегі жаңа үрдістер (Открытая школа). / Жадрина М.Ж. -   5-2004.

6.. Алгебра: Жалпы білім беретін мектептің 10 сыныбына арналған оқулық /А.Е.Әбілқасымова, К.Д. Шойынбеков, М.И. Есенова, З.А. Жұмағұлова - Алматы:  Мектеп, 2010. – 78 бет.

7. Математика: кәсіптік оқыту жалпы  білім беретін мектептің 10-11 сыныптарына арналған. - Көкшетау: Келешек – 2030 , 2008. – 73 бет.

8. А.А.Панчишкин  Е.Т.Шавгулидзе Тригонометрические функции в задачах , М:«Наука», 1986-160с.

9. Алгебра: учебное пособие для учащихся 9 класса с углубленным изучением математики /.Под ред. Н.Я.Виленкина -  М.: «Просвещение», 2001.