Математика пәнінен 6 сынып"Кері пропорционал шамалар"

• 1 слайд

  §5. Кері пропорционал шамалар. Есеп. Тапсырманы 4 жұмысшы 120 сағатта орындайды.Осы тапсырманы 8,12,16 жұмысшы неше сағатта орындайды? Шешуі. 1) Егер тапсырманы 1 жұмысшы орындаса,ол неше сағатта орындайды? 4•120 = 480 (сағ). 2) Тапсырманы 8 жұмысшы орындаса,неше сағатта орындайды? 480:8 = 60 (сағ) 3) Тапсырманы 12 жұмысшы орындаса,неше сағатта орындайды? 480:12=40 (сағ) 4) Тапсырманы 16 жұмысшы орындаса,неше сағатта орындайды? 480:16=30 (сағ).

• 2 слайд

  Шамалардың өзгерістерін кестеге толтырайық. Кестеден бірінші шаманың бір мәніне,екінші шаманың бір ғана мәні сәйкес екені белгілі. Мысалы, 8-ге 60; 12-ге 40; 16-ға 30 сәйкес Жұмысшылар саны 4 8 12 16 Жұмыс уақыты (сағ) 120 60 40 30

• 3 слайд

  Кестедегі берілген бірінші шаманың (жұмысшы санының) кез келген екі мәнінің қатынасын және және екінші шаманың оған сәйкес екі мәнінің қатынасын табайық. Мысалы, Демек, жұмысшы саны екі есе өссе,тапсырманы орындайтын жұмыс уақыты 2 есе кемиді екен. қатынастарын пропорциямен жазу үшін қатынасын,оған кері қатынаспен , яғни қатынасымен ауыстыру керек.Сонда: ; осыдан пропорциясы шығады.

• 4 слайд

  Егер бірінші шама бірнеше есе артқанда (кемігенде) екінші шама сонша есе кемитін (артатын) болса, онда мұндай шамалар кері пропорционал деп аталады.

• 5 слайд

  Кері пропорционалдылықты әріптермен жазсақ: X1 y1 X₂ y₂ Кері пропорционал шамалардың сәйкес мәндерінің көбейтіндісі – тұрақты сан. X1 • y ₁ = X ₂ • y₂. Мысалы,тік төртбұрыштың ауданы 24см², ұзындығы 6см болса,оның ені 24:6=4 (см),ал ұзындығы 12 см болса, ені 24:12=2 (см). 12см 2см 6см 4см Демек, қатынасына кері қатынас - қатынасы.

• 6 слайд

  Егер екі шама бір-біріне кері пропорционал болса,онда бірінші шаманың кез келген екі мәнінің қатынасына екінші шаманың сәйкес екі мәнінің қатынасы кері қатынас болады. Бұл - шамалардың кері пропорционалдығының қасиеті

• 7 слайд

  Кері пропорционал шамалар: Тік төртбұрыштың ауданы тұрақты болғанда оның ұзындығы мен ені; Құны бірдей заттардың мөлшері мен бағасы; Ара қашықтық бірдей болғандағы жылдамдық пен уақыт.

• 8 слайд

  Үйреніп алыңдар! Сандарды кері пропорционал бөліктерге бөлу. 1-мысал. 136 санын 3 және 5 сандарына кері пропорционал бөліктерге бөлейік. Х₁ және х₂ - ізделінді сандар. 1-тәсіл. 136 санын 3 және 5 сандарының әрқайсысына кері санға тура пропорционал бөліктерге бөлеміз.х₁:х₂=

• 9 слайд

  2-тәсіл. сандарының қатынасын бүтін сандардың қатынасы түрінде өрнектеп аламыз: х₁ : х₂ = ; ЕКОЕ (3;5) = 15; = х₁ : х₂ = 5 : 3; Санды берілген сандарға кері пропорционал бөліктерге бөлу үшін,осы берілген сандарға кері сандарға тура пропорционал бөліктерге бөлу керек.

• 10 слайд

  Т е с т. 1.Екі санның бөліндісін  не деп атаймыз? А)негізгі ұғым    В)қатынас   С)пропорция     D) аксиома 2.Қатынастың екі мүшесін де нөлден өзге санға көбейтсек немесе бөлсек,берілген қатынасқа қандай қатынас шығады? А)тең қатынас     В)тең емес қатынас  С)негізгі қасиет   D) дәлелдеу 3. 9:2 қатынасы қалай оқылады? А)9-дың 2-ге бөліндісі    В) 9-дың2-ге қатынасы    С) 9-дың 2-ге көбейтіндісі    D) 9 бен екінің бөлшек түрі А)500  В)400    С)300  D) 200  4.Екі қатынастың теңдігі не деп аталады? А)пропорция   В)пропорцианал шамалар    С) мүшелер D) тең қатынастар 5.Пропорция әріптер арқылы қалай жазылады? А)а:b=b: а     В) а:b=с:d        С)с:d=а*с          D)а*b=с*d         6.Пропорцияның шеткі мүшелерінің көбейтіндісі ортаңғы мүшелерінің көбейтіндісіне тең бола ма? А)тең болады  В)тең емес  С) сәйкес бұрыштары тең болады    D)ешқайсысы дұрыс емес

• 11 слайд

  Сау болыңыздар!