Сынып: 7 «а»
Күні -------------------------------------
Тақырыбы: Паразит саңырауқұлақтар. Саңырауқұлақтардың табиғаттағы және адам
өміріндегі маңызы.
Мақсаты: Паразит саңырауқұлақтармен таныстырып, олардың ерекшеліктерін көрсету.
Міндеті: Ақұнтақ, қастауыш, тат, қаракүйе, фермент, антибиотик, гибереллин,
боверин терминдерімен таныстыру.
Дамытушылығы: Паразит саңырауқұлақтарын басқа саңырауқұлақтардан
айыра білуге үйрету
Білімділігі: Саңырауқұлақтардың адам өміріндегі және табиғаттағы маңыздары туралы
білетін білімдерін одан әрі толықтыру.
Тәрбиелігі: Білім алушыларды табиғатты сүюге, қорғай, аялай білуге баулу. Оларды
ұжымшылдыққа, топтастыруға үйрету.
Сабақ типі: аралас сабақ
Құрал – жабдықтар: Паразит саңырауқұлақтар зақымдаған өсімдіктердің
суреттері, электрокөрсетілмдер, флипчарттар, видеокөрсетілім
І. Ұйымдастыру кезеңі: амандасу, түгендеу
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру: 1. Жеуге жарамды және улы саңырауқұлақтарды қалай
айыра аласын?
2. Жоғарғы сатыдағы саңырауқұлақтар туралы
не айталасын?
ІІІ. Жаңа сабақ түсіндіру:
|
Жүйелі жіктеу
1. Паразит саңырауқұлақтары
2. Саңырау-құлақтардың маңызы
|
1. Паразит саңырауқұлақтар тірі ағзалардың денесінде өсіп жетіліп,
тірі жасушалардың ағзалық заттарымен қоректенеді. Жазда әр түрлі
өсімдіктердің жапырағында, сабақтарына аппақ ұн сеуіп тастаған сияқты болады.
Бұл – ақұнтақ саңырауқұлағының жіпшумақтары. Өсімдіктердің зақымдалған
жапырақтары мен сабақтарының бетіндегі жіпшумақтың арасында көптеген қызғылт
түсті. Кейінірек қоңыр түсті жемісті денелер түзеді. Ішіндегі түзілген жыныс
жасушалары қосылып, зигота түзіледі. Әрбір зиготадан – қалта, оның ішінде 8 спора
түзіледі де, жемісті денелердің ішінде қыстап шығады.
Етістікті аралап жүргенде бидай масағынан сәл иіліп келген қара түсті
қастауышты көруге болады. Ол паразит саңырауқұлақ. Тат саңырауқұлағы дәнді
дақылдарды, қамысты және басқа өсімдіктерді зақымдайды. Астық дақылдарыныңғ
жабайы дәнді дақылдардың және басқа да өсімдіктердің кейде дәндерінің
орнында, кейде сабағында үгітілп тұрған қара тозаңдар көрінеді. Бұл –
қаракүйе саңырауқұлағы. Ағаштардың сабағында өсетін пішіні малдың тұяғына
ұқсас саңырауқұлақтар діңқұлақ деп аталады.
2. Саңырауқұлақтар тайгада, далалы жерлерде, тау, ормандарда,
шалғындықта, батпақта, қоймаларда, құрылыстарда кездеседі. Сөйтіп табиғатта
зат айналымына қатысады. Саңырауқұлақтардың қалдықтарды ыдыратуы топырақтың
тазаруына, аурулардың таралмауына көп пайдасын тигізеді. Саңырауқұлақтардың
құрамы ферменттерге бай. Олар өздерінен арнайы зат бөліп, зиянды
бактериялардың өсуін тежейді. Оларды антибиотиктер деп атайды. өсімдіктерді
тез өсіретін зат- гибреллин, зиянды бунақденелілерге қарсы қолданылатын
боверин де саңырауқұлақтардан алынады.
|
Әсер етуші факторлар
|
IV. Бекіту.42 беттегі кестемен жұмыс.
V. Сабақ қорытындысы: Саңырауқұлақтар табиғатта зат айналымына қатысады, әр
түрлі қалдықтарды ыдыратып, шірітіп топырақ құнарлығын арттырады. Сондай-ақ
қауіпті аурулардың таралмауына пайдасын тигізеді. Саңырауқұлақтардың құрамында
80-90% су, 2-4% нәруыз, 1 % май болады. Демек оларды тағамға пайдаланады. Өте
қажетті дәрі өндіруде де маңызы зор.
VІ. Бағалау
VІІ. Үй тапсырмасы: 10,11 параграфтарды оқып, тақырып соңындағы
сұрақтарға жауап беру.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.