"Перпендикуляр түзулер мен перпендикуляр кесінділер" ашык сабак

26.02.16.

Сынып жұмысы

Перпендикуляр түзулер мен перпендикуляр кесінділер

Мақсаты:

Перпендикуляр түзулер ұғымын, нүктеден түзуге дейінгі қашықтық ұғымын есте сақтай отырып, қасиеттерін есеп шығару барысында дұрыс қолдана білуге үйрету. Берілген нүкте арқылы түзуге перпендикуляр жүргізу білігін арттыру.

 Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін дамыту. Өз бетімен есеп шығару дағдысын дамыту.

 Тәрбиелік мәні: Оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру, табандылыққа, тазалыққа тәрбиелеу. Шапшаңдылық пен жинақылыққа өз ойын толық жеткізе білуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: транспортир, сызғыш, интербелсенді тақта, тест кеспелері, оқулық.

Сабақтың түрі: топтық, жұптық, жеке жұмыс.

Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер: сауал-жауап,

Пәнаралық байланыс: геометрия, бейнелеу, әдебиет, тарих пәндері.

Күтілетін нәтиже: перпендикуляр түзулер мен перпендикуляр кесінділер қалай сипатталатынын білу.

Сабақтың барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі:

а) Оқушыларды түгендеу.

ә) Назарын сабаққа аудару.

II.Үй тапсырмасын тексеру.

III.Қорытынды. Қайталау сұрақтары:

1.Қиылысатын түзулер қалай сипатталады?

2.Қиылысатын түзулер жазықтықты неше бұрышқа бөледі?

3.Қандай бұрыштар вертикаль бұрыштар деп аталады?

IV.Негізгі бөлім.

а) Жаңа сабақ. « Перпендикуляр түзулер. Перпендикуляр кесінділер».

Бір-бірімен тік бұрыш жасап қиылысатын екі түзу перпендикуляр түзулер деп аталады.

АВ түзуі CD түзуі –перпендикуляр түзулер (7. 12-сурет).

Түзулердің перпендикулярлығын белгілеу үшін «┴» белгісі пайдаланылады. Жазылуы: AB┴CD. Оқылуы: « АВ түзуі CD түзуіне перпендикуляр».

Перпендикуляр сөзі латынның perpendicularis – қазақша «тік бағыт» сөзінен алынған.

Үшбұрышты сызғышты (7. 13, а-сурет) немесе транспортирді (7. 13, ә-сурет) пайдаланып, перпендикуляр түзулерді жүргізуге болады.

Перпендикуляр түзулердің бойында жатқан кесінділер де өзара перпендикуляр. (7. 14-сурет)

А

С D

7. 13- сурет

7.12-сурет

B

АE

E D

P

F

L

C 7.14-сурет A B 7.16-сурет

B K F L

Берілген нүктеден түзуге бір ғана перпендикуляр түзу жүргізуге болады.

Нүктеден түзуге түсірілген перпендикуляр- нүктені түзумен қосатын ең қысқа кесінді. (7. 16-сурет)

EF; EF. EF кесіндісі –E нүктесінен АВ түзуіне түсірілген перпендикуляр. F нүктесі перпендикулярдың табаны деп аталады.

Берілген нүктеден түзулге дейінгі қашықтық сол нүктеден түзуге жүргізілген перпендикулярдың ұзындығына тең.

V.Сабақты дамыту.

А)«Өмір құндылықтары математика сабағында»

Ерте заманда бір саудагер болыпты.Тыным таппай жиһан кезіп, пайда тауыпты. Қыс кетсе, жаз келіп, жаз кетсе қыс келіп, саудасын жасап қартайыпты.Қартайған соң бар тапқан қаражатын есептеп көрсе, 3000 алтын екен. Саудагердің жалғыз ұлы болыпты. Өзінен жағдай кеткен соң, ұлын шақырып алып: ( Не деп айтқанын мына мысалдарды шығарған сон білетін боламыз).

№1122.

●E 1) Е нүктесінен ; 2) F нүктесінен а

түзуіне перпендикуляр жүргізіңдер.

F a

● «Ө»

7.17-cурет

№1123.

А 7.18- суреттегі АВ, АС және АD кесінділе-

рінің қайсысы А нүктесінен p түзуіне дейін-

гі қашықтықты көрсетеді? Оны өлшеңдер.

АС кесіндісі қалай аталады? С нүктесі қалай

аталады?

p

«Н»

B С D

7.18-сурет

№1124. АВ түзуіне С нүктесіне СD перпендикуляры

түсірілген.( 7.19-сурет).

бұрышының , ADE бұрышының градустық

E C өлшемі неше градус?

120◦

A D B «Е»

7.19-сурет

№1125.

K KL, NP және AB түзулері O нүктесінде

B қиылысады. KL┴ NP. < KOB═34◦. AON

бұрышының градустық өлшемін

O табыңдар.

N P

A

L «Р»

Ә) Сергіту сәті.

№1121. Амалдар тізбегін орындаңдар (ауызша):

1) 1-0,25 2) 3:1/5 3) -0,4*5 4) -0,2*7

*10 : (-10) +1,6 *(-10)

:3 -4,5 -3,6 : (-7)

-4 *3 : 0,8 +5

*2 :1,8 *1,2 * (-6)

? ? ? ?

Б) Жеке жұмыс.

Тест сұрақтары.

1.Қай суретте а түзуіне Р нүктесі арқылы перпендикуляр түсірілген?

а

р а а

● р

● р ●

1) «І» 2) «Б» 3) «Л»

2.Қай суретте а түзуіне вертикаль түзу дұрыс сызылған?

b a

а a

b b

1) «Л» 2) «М» 3) «І»

3.Бұрыштардың шамасы қандай?

? 28◦ Л)28◦,152◦ Б) 28◦,153◦ М)155◦,25◦

4. Қиылысатын түзулер жазықтықты неше бұрышқа бөледі?

Л) 1 Б) 2 І) 4

5. Бұрышты есепте.

Л) 40◦ М) 50◦ І) 140◦

40◦

?

VI.Сабақты бекіту. Математикалық диктант

Жұптық жұмыс.

1.Қиылысатын екі түзудің ........................................................... нүктесі болады.

2.Қиылысатын түзулер жазықтықты .........................................бұрышқа бөледі.

3.............................................................................бұрыштар өзара тең.

4.Бір-бірімен тік бұрыш жасап қиылысатын екі түзу......................деп аталады.

5.Перпендикуляр сөзі латынның perpendicularis – қазақша .....................сөзінен алынған.

6.Перпендикуляр түзулердің бойында жатқан ......................өзара перпендикуляр.

7. Берілген нүктеден түзуге бір ғана ...............................түзу жүргізуге болады.

8.Берілген нүктеден түзуге дейінгі қашықтық сол нүктеден түзуге жүргізілген ................................. ұзындығына тең.

VII.Қорытынды.

Бағалау.

VIII.Үйге тапсырма. Перпендикуляр түзулер мен перпендикуляр кесінділер.

№1129, №1131.