7 сынып Геометрия. Шеңбер және оның элементтері

Матеметика пәні мұғалімі: Сағындықова Халбике Әділбекқызы

Қысқа мерзімді сабақ жоспары

Мерзімі: 24.02.2015ж Алгебра 7 «а»сынып

Сабақтың тақырыбы: Шеңбер және оның элементтері

Сабақтың мақсаты: Шеңбер және оның элементтері тақырыбы бойынша жаңа ұғымдармен таныстыру.

Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, математикалық тіл байлығын дамыту.

Оқушыларды өз бетімен білім алуға тәрбиелеу.

Күтілетін нәтиже: Шеңбер және оның элементтері тақырыбы бойынша жаңа ұғымдармен танысады.

Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын артады, математикалық тіл байлығын дамиды.

Оқушыларды өз бетімен білім алуға дағдыланады.

Тапсырмалар « Джиксо» әдісітоптық жұмыс, «Ыстық орындық» әдісі,

Сабақтың кезеңдері

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушылардың іс-әрекеті

Кіріспе

Ұйымдастыру кезеңі:

(3мин)

Оқушылармен сәлемдесемін,түгелдеймін Шаттық шеңбер арқылы ынтымақтастық атмосферасын қалыптастырып ,оқушыларды Елбасамыздың «Жан шуағы» атты жыр жинағындағы халқына арнаған өлеңінің шумақтары

бойынша топтарға бөлемін.

Оқушылар сәлемдеседі.

Оқушылар топқа бөлінеді.Шумақтағы ерекше жазылған сөзді пайдаланып өз топтарының ұранын құрады.

Оқушылар бір-біріне жақсы көңіл-күй сыйлайды.

Қызығушылықты ояту

(5мин)

Өткен сабақ бойынша алған білімдерін қайталау үшін сөзжұмбақты шешкізіп, жаңа тақырыптың атауы шығартамын.

Оқушылар өткен сабақты пысықтау үшін топтар сөзжұмбақ шешеді.

Негізгі бөлім

Мағынаны ажырату

(20мин)

Жаңа тақырыпты «Джиксо» әдісі арқылы постер қорғатамын.

Топ мүшелері 4 рөлді: лидер, баяндамашы, хатшы, уақыт сақшысы анықтаңыз. Жұмыс төмендегідей жоспармен таныстырамын.

Берілген мәтінді оқып, топпен бірлесе отырып, талқылайды және әр топтың хатшысы жасаған жұмыстарға сәйкес бақылау парағын жүргізеді.

Әр оқушы өзіне жүктелген рөлдің міндеттерін атқарады.

Берілген тапсырманы оқушылар топпен талқылап, плакатқа жазылған анықтамалар бойынша қорғайды. Топ хатшысы бағалайды.

Сергіту сәті (2мин)

Сергіту сәті

Ой толғаныс (6мин)

Оқулықпен жұмыс.(топпен жұмыс)

Есептер шығарту

Оқушылар тапсырмаларды орындап, критерий арқылы топ хатшысы топ мүшелерін бағалайды.

Қорытынды

(5мин)

«Математикалық диктант» жазғыза отырып, сабақты қортындылаймын.

Оқушылар есептің номері бойынша алдымен өз топтарында талдайды, кейіннен әр номер бойынша топтасып, кеңесіп, жауабын тақтаға жазады.

Бағалау (2мин)

Топ жетекшісі өз топ мүшелерінің жұмысын критерий бойынша бағалайды. Оқушыларға жиынтық бағасы қойылады.

Рефлекция

(2мин)

Кері байланыс. Сабақтан алған әсерлерін смайликтер арқылы көрсетеді.

Келесі тапсырма беру

келесі тапсырма беремін.№209

Тапсырмаларды жазып алады.

Сөзжұмбақты шешкенде біздің жаңа тақырыбымыздың атауы шығады.

Сұрақтары:

1. бір түзудің бойында жатпайтын үш нүктеден тұратын фигура? (үшбұрыш)

2. екі қабырғасы тең үшбұрыш? ( тең бүйірлі)

3. барлық қабырғалары тең үшбұрыш ? (теңқабырғалы)

4. бұрышты қақ бөлетін сәуле? (биссектриса)

5. үшбұрыштың төбесін қарсы жатқан қабырғаның ортасымен қосатын

кесінді? (медиана)

6. бұрышты өлшейтін құрал? (транспортир)

Ш

Е

Ң

Б

Е

Р

ІІІ. Жаңа білімді меңгерту.

Анықтама. Берілген нүктеден бірдей қашықтықта жатқан нүктелерден тұратын геометриялық фигура шеңбер деп аталады. Берілген нүктені шеңбердің центрі деп атайды. Шеңбердің кез келген нүктесін оның центрімен қосатын кесінді радиус деп аталады.

О нүктесі – шеңбердің центрі, АО – радиусы.

Белгіленуі: R немесе r.

(O, R) – центрі О нүктесі болатын,

радиусы R-ге тең шеңбер.

Шеңбердің екі нүктесін қосатын кесіндін хорда деп аталады. Шеңбердің центрі арқылы өтетін хорданы диаметр деп атайды. Диаметр – ең үлкен хорда. Шеңбердің центрі диаметрдің ортасында жатады.

CD, AB, EF – хордалар,

AB – диаметр, AB=2R.

Шеңбердің бөлігі доға деп аталады. Доғаны «» белгісімен белгілейді. Шеңбердің кез келген екі нүктесі оны екі доғаға бөледі.

және .

Екі радиустың арасындағы бұрыш центрлік бұрыш деп аталады.

АОВ бұрышы – центрлік бұрыш.

АВ доғасының градустық өлшемі АОВ центрлік бұрышының градустық өлшеміне тең.

.

Жазықтықтың шеңбермен шектелген бөлігін дөңгелек деп атайды.

Шеңбер мен түзудің екі ортақ нүктесі, бір ортақ нүктесі болуы немесе ортақ нүктелері мүлде болмауы мүмкін.

Шеңбермен бір ғана ортақ нүктесі бар түзуді жанама деп, ал осы ортақ нүктені жанасу нүктесі деп атайды.

Жанасу нүктесі шеңбер бойында жатқандықтан, оның центрге дейінгі қашықтығы радиусқа тең. Жанаманың өзге нүктелері шеңберден тысқары орналасқан, яғни олардан центрге дейінгі қашақтақтар радиустан үлкен. Олай болса, жанамасынан шеңбер центріне дейінгі қашақтық OK-ға тең, яғни . Сондықтан шеңберге жүргізілген жанама радиусқа перпендикуляр.

ІV. Есептер шығару.

№1. Радиусты диаметр арқылы өрнекте. Диаметрді радиус арқылы өрнекте. (D =2 R; R = D/2)

№2. Шеңбердің радиусы 2,5 см-ге тең. Шеңбер хордасы 6 см- ге тең болуы мүмкін бе?

( d = 5 см, хорда 6 см болуы мүмкін емес)

№3. АВ доғасының градустық өлшемі АОВ центрлік бұрышының градустық өлшемі неге тең?

( 122⁰)

№4. Егер шеңбердің диаметрі 24 см-ге тең болса, онда радиус неше см болады? (12 см)

V. Бекіту.

Математикалық диктант.
1. Шеңбердің центрі арқылы өтетін хорданы ... деп атайды. (диаметр)
2. Шеңбердің центрін оның бойындағы кез келген нүктемен қосатын кесіндіні шеңбердің... деп атайды. (радиус)
3. Шеңбердің бөліктерін...... деп атаймыз. (доға)
4. Екі радиустың арасындағы бұрышты ... деп атайды. (центрлік бұрыш)

№1. Радиусты диаметр арқылы өрнекте. Диаметрді радиус арқылы өрнекте.

№2. Шеңбердің радиусы 2,5 см-ге тең. Шеңбер хордасы 6 см- ге тең болуы мүмкін бе? Жауабыңды негізде.

№3. АВ доғасының градустық өлшемі АОВ центрлік бұрышының градустық өлшемі неге тең?

?

№4. Егер шеңбердің диаметрі 24 см-ге тең болса, онда радиус неше см болады ? Формуласымен жазып көрсет.