Внеурочная деятельность в начальной школе "Акбузат"

Программа внеурочноой деятельности “Акбузат” для 1 класса

Планлаштырылған һөҙөмтәләр:

 Уҡыусы өйрәнә:

1.Башҡорт теленең бөтә өндәре һәм хәрефтәре, өн менән хәрефтең айырмаһы.

2.Һүҙгә өн анализыяһау, ҡалын һәм нәҙек һуҙынҡылар, тартынҡыларҙы айыра алыу,  уларзы дөрөҫ әйтеү, шулар нигеҙендә һүҙҙәр төҙөү.

3. Кем? Нимә? Кемдәр? Нимәләр? Һорау6арына һәм уларға яуап булған һүҙҙәрҙе белеү, телмәрҙә ҡулланыу.

    Ни эшләй? Ни эшләне? Һорауҙарын ҡуллана белеү.

    Ниндәй? ҡайҙа? Нисә? Һорау6арының мәғәнә үҙенсәлектәрен аңлау, уларға яуап биреү.

    Минең, һинең, уның, һеҙҙең, уларҙың алмаштарының мәғәнәләрен төшөнөү, уларҙы телмәрҙә ҡулланыу.

4. Һүҙҙәрҙе ижекләп дөрөҫ, аңлы уҡыу.

5. Әкиәт, шиғыр, хикәйә, йомаҡтар, көләмәстәр тыңлау, уҡыу, кәрәк саҡта яуаптарын табыу һәм йөкмәткеһен һөйләү. Уҡыған, ишеткән, үҙе күргәндәр тураһында бәйләнешле итеп һөйләү.

6. Таныш темаға телдән хикәйә тө6өп һөйләү, уҡытыусы биргән һорауға яуап я6ыу.

7. Яҙма һәм баҫма текстарҙы  күсереп яҙыу. Яҙылышы ауыр булмаған һү66әрҙе, 2-3 һүҙҙән торған типик һөйләмдәр6е тәүҙә күсереп, унан диктант итеп яҙыу.

8. Һөйләм азағында нөктә, һорау билдәһе куя белеү.

9. Һүҙҙәрҙе  юлдан-юлға күсереү өсөн ижектәргә бүлеү.

10.Үҙләштерелгән ҡағиҙәләр ярҙамында һүҙҙәрҙе дөрөҫ яҙыу, орфографик хаталарҙы табып төҙәтеү.

11.Кешеләрҙең исем- фамилияларын,хайуандарҙың ҡушаматын,географик атамалар6ы баш хәреф менән яҙыу

12.Интонация яғынан һөйләм төрҙәрен айыра белеү һәм уларҙы телмәрҙә ҡулланыу.

Уҡыусы өйрәнергә мөмкинлек ала:

1.Үтенес менән уҡытыусыға, класташыңа, өлкәндәргә өндәшеү.

2. Уҡыу объектын өйрәнеү процесында күҙәтеү, сағыштырыу, анализлау һәм һығымта яһау.

3. Аралашыу оҫталығын шымартыу, кеше фекерен ихтирам итеү.

4. Диалог, монолог ҡора белеү.

5. Мәғлүмәт алыу сығанаҡтары менән эш итә белеү.

6. Парлап, төркөмдә эшләгәндә этикет ҡағиҙәләрен үтәү. Эште планлаштырыу, уны тормошҡа ашырыу.

Планлаштырылган hозомтэлэр

Йөкмәткеһе	Ойоштороу формаһы	Уҡыусыларҙың эшмәкәрлеген ҡылыҡһырлау
Тыуған Башҡортостан. Танышыу.	Ярыш- дәрес,уйын-дәрес, хыял- дәрес, йомғаҡлау дәресе	Дәреслек менән танышыу, шартлы тамғаларҙы таныу. Уҡытыусының һөйләгәнен тыңлау, аңлау. “Һаумыһ Был кем? Был нимә? һорауҙарының мәғәнә үҙенсәлектәрен аңлау, уларға яуап биреүсе һүҙҙәрҙе таныу, телмәрҙә дөрөҫ ҡулланыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле өндәрен дөрөҫ әйтеү.ығыҙ”, “һау булығыҙ” һүҙҙәренең мәғәнәһен аңлау, дөрөҫ әйтеү. Дәрестең уҡыу мәсьәләһен ҡабул итеү. Уҡытыусы ярҙамында дәрестең уҡыу мәсьәләһендә ҡатнашыу. Өндәрҙе ишетеү һәм дөрөҫ әйтеү. Өн менән хәрефтең айырмаһын аңлау. Бирелгән өндөң хәрефен күрһәтеү, өндәрҙе айырыу. Һүҙҙәрҙә өн һәм хәреф составын сағыштырыу. Киҫмә хәрефтәрҙән ижектәр төҙөү. Яҙыу өлгөләре дәфтәрендә хәреф элементтары яҙыу.Башҡортса һөйләшергә, башҡорт әҙәби теленең үҙенсәлекле өндәрен танырға, ишетә һәм әйтә белергә, элементар формала диалог төҙөргә, һөйләгәнде һәм уҡығанды аңларға өйрәнеү .  Хәрефтәрҙе өйрәнеүгә әҙерлек эше: моделдәр, схемалар, терәк сигналдар ярҙамында ижектәр, һүҙҙәр төҙөү, ижектә, һүҙҙә  нисә өн (хәреф) булыуын, өндәрҙең нәҙек һәм ҡалын булыуын билдәләү, уларҙың дөрөҫ әйтелешен үҙләштереү.   уҡытыусының дәрес, уйын ситуациялары менән бәйле һорауҙарын, күрһәтмәләрен аңлау; әңгәмәләштәшенең таныш материалға нигеҙләнгән һөйләмен аңлау, уға мөнәсәбәтен белдереү; тыңлағанда һөйләм, һүҙбәйләнештәрҙе билдәләү, интонацияны айырыу; әҙәби әҫәрҙәрҙең, текстарҙың йөкмәткеһен тыңлап аңлау; аудиотаҫмалағы әкиәт, хикәйәне ишетеп аңлау.  Бирелгән тема буйынса диалогта ҡатнашыу.Өндәрҙе ишетеү һәм дөрөҫ әйтеү. Өн менән хәрефтең айырмаһын аңлау. Бирелгән өндөң хәрефен күрһәтеү, өндәрҙе айырыу. Һүҙҙәрҙә өн һәм хәреф составын сағыштырыу. Киҫмә хәрефтәрҙән ижектәр төҙөү.
Ни эшләй?
Беҙ – уҡыусылар.
Беҙ – мәктәптә. Г.Ғәлиуллина. Уҡытыусым.
Уҡыу әсбаптары. Нимә?
Ҡайҙа? Өҫтөндә, аҫтында, алдында,артында, эсендә.
Уйынсыҡтар. Уйынсыҡтар магазины.
Беҙ һанай беләбеҙ. Нисә?
Күпме? З.Әхмәтйәнова. Нисә алма?
Ниндәй төҫ матур?
Йәшелсәләр.
Йәшелсә баҡсаһы.
Емеш-еләктәр.
Һин ниндәй емеш яратаһың?
Магазинда.
Г.Батталова. Юғалтыу.
Ҡоштар. Г.Юнысова. Ҡарғалар.
Тән өлөштәре. Ҡулыңды йыуырға онотманыңмы?
Көн режимы.
Ғаилә.
Атай - ғаилә башлығы.
Д.Кирәева. Иң яҡты ҡояш.
Минең ғаиләм. Кроссворд.
Өҫ кейемдәре. Нимә эшләй?
Өҫ кейемдәреңде бөхтә йөрөт.
Аяҡ кейемдәре. Ф.Туғыҙбаева. Итек.
Л.Байназарова. Күлдәк тектем.
Йорт хайуандары.
Бүләк.
Йорт ҡоштары.
Кейектәр.
Кем? Нимә?
Мәҡәлдәр. Йомаҡтар.
Ҡыш. Ҡышҡы уйындар.
С.Әлибай. Ҡыш бабай.
Ҡ. Даян. Тышта ҡар яуа.
Ф. Туғыҙбаева. Бик мәрәкә!
Ф. Рәхимғолова. Яҙыу таныған кеше.	Ролле уйын дәресе, фантазия дәресе, дәрес- сәйәхәт, дәрес- экскурсия	Балалар уғырға, яҙырға, текст менән эшләргә өйрәнә. Дәреслектә бирелгән материалды дөрөҫ итеп ижекләп, һуңға табан һүҙләп уҡырға күнегәләр. Текстарҙы матур итеп, дөрөҫ, тейешле интонация менән уҡырға өйрәнеү, йөкмәткене аңлау һәм һөйләү күнекмәләре формалаштырыу айырым һөйләмдәрҙе, бәләкәй текстарҙы үҙгәрешһеҙ, дөрөҫ итеп күсереп яҙыу; матур яҙыу күнекмәләре; байрам открыткалары  яҙыу; һүҙлек диктанты яҙыу. Өндәү һөйләмгә миҫалдар килтереү,уларҙы әҫәрҙән табыу. Интонация яғынан һөйләм төрҙәрен айыра белеү. Бирелгән модель буйынса һөйләмдәр төҙөү. Яҙыу өлгөләре дәфтәрендә хәреф элементтары яҙыу. Хәрефте таныу, э өнөн башҡортса-русса дөрөҫ әйтеү. Тема буйынса яңы һүҙ һәм һүҙбәйләнештәрҙе үҙләштереү. Башҡортостан ҡоштарын таныу. Һүрәттәр буйынса һөйләмдәр төҙөү. Һөйләмдәрҙе дөрөҫ интонация менән әйтеү. Һүҙҙәрҙе ижекләп, тотошлай уҡыу. Гигиена ҡағиҙәләрен үтәү. Һөйләмдең моделен төҙөү. Йорт хайуандарын ҡырағай  йәнлектәрҙән айырыу. Шиғырҙы уҡыу, йөкмәткеһе буйынса уҡытыусының һорауҙарына яуап биреү. Әкиәтте тыңлау, аңлау. Һүрәттәр буйынса һөйләмдәр төҙөү.
М. Кәрим. Яҙ етә.
С.Муллабаев. Ҡуян мәктәптә.
М. Ғафури. Туғайҙа.
Башҡортостан. Беҙҙең герб.
Өфө. Ҡ. Даян. Матур Өфө ҡалаһы.
Г.Ғәлиева. Йүкә балы.
Ж. Кейекбаев. Айыу ниңә ҡойроҡһоҙ? Ж. Кейекбаев. Айыу ниңә ҡыш буйы өңөнән сыҡмай?
Р.Абуталипова. Алдаҡсы кәзә.
Ф.Рәхимғолова. Әсәйгә бүләк.
М. Кәрим. Теге яҡҡамы, был яҡҡамы?
Һанашмаҡтар.
З. Биишева. Ҡарға менән төлкө. Валсыҡ.
Ф.Рәхимғолова. Яҡшы һүҙҙәр. Ағай менән ҡусты.
Ҡымыҙ.
К. Кинйәбулатова. Әсәйем, ҙур үҫкәнһең, ти.
К. Кинйәбулатова. Йомош. Ҡарар.
Ҡурай. Ҡумыҙ.
А. Игебаев. Ҡурайым. А. Игебаев. Аҡтүш.
Р. Ғарипов. Тыуған ил һәм тыуған ер.
Әкиәт донъяһында.  Алдар.
Ҡомһоҙ эт.
Шалҡан.
Кәкүк. Башҡорт халҡының милли байрамдары.
Б. Рафиҡов. Салют.
М. Кәрим. Еңеү.
Башҡортостан күлдәре. Асылыкүл.
Башҡортостан ҡалалары. Салауат ҡалаһы. Сибай ҡалаһы.
Үтелгәндәрҙе ҡабатлау, йомғаҡлау Башҡорт халҡының милли уйындары

Тематик планлаштырыу

№	Тема	Сәғәт
1.	Тыуған Башҡортостан. Танышыу.	1
2.	Ни эшләй?	1
3.	Беҙ – уҡыусылар.	1
4.	Беҙ – мәктәптә. Г.Ғәлиуллина. Уҡытыусым.	1
5.	Уҡыу әсбаптары. Нимә?	1
6.	Ҡайҙа? Өҫтөндә, аҫтында, алдында,артында, эсендә.	1
7.	Уйынсыҡтар. Уйынсыҡтар магазины.	1
8.	Беҙ һанай беләбеҙ. Нисә?	1
9.	Күпме? З.Әхмәтйәнова. Нисә алма?	1
10.	Ниндәй төҫ матур?	1
11.	Йәшелсәләр.	1
12.	Йәшелсә баҡсаһы.	1
13.	Емеш-еләктәр.	1
14.	Һин ниндәй емеш яратаһың?	1
15.	Магазинда.	1
16.	Г.Батталова. Юғалтыу.	1
17.	Ҡоштар. Г.Юнысова. Ҡарғалар.	1
18.	Тән өлөштәре. Ҡулыңды йыуырға онотманыңмы?	1
19.	Көн режимы.	1
20.	Ғаилә.	1
21.	Атай - ғаилә башлығы.	1
22.	Д.Кирәева. Иң яҡты ҡояш.	1
23.	Минең ғаиләм. Кроссворд.	1
24.	Өҫ кейемдәре. Нимә эшләй?	1
25.	Өҫ кейемдәреңде бөхтә йөрөт.	1
26.	Аяҡ кейемдәре. Ф.Туғыҙбаева. Итек.	1
27.	Л.Байназарова. Күлдәк тектем.	1
28.	Йорт хайуандары.	1
29.	Бүләк.	1
30.	Йорт ҡоштары.	1
31.	Кейектәр.	1
32.	Кем? Нимә?	1
33.	Мәҡәлдәр. Йомаҡтар.	1
34.	Ҡыш. Ҡышҡы уйындар.	1
35.	С.Әлибай. Ҡыш бабай.	1
36.	Ҡ. Даян. Тышта ҡар яуа.	1
37.	Ф. Туғыҙбаева. Бикмәрәкә!	1
38.	Ф. Рәхимғолова. Яҙыу таныған кеше.	1
39.	М. Кәрим. Яҙ етә.	1
40.	С.Муллабаев. Ҡуян мәктәптә.	1
41.	М. Ғафури. Туғайҙа.	1
42.	Башҡортостан. Беҙҙең герб.	1
43.	Өфө. Ҡ. Даян. Матур Өфө ҡалаһы.	1
44.	Г.Ғәлиева. Йүкә балы.	1
45.	Ж. Кейекбаев. Айыу ниңә ҡойроҡһоҙ? Ж. Кейекбаев. Айыу ниңә ҡыш буйы өңөнән сыҡмай?	1
46.	Р.Абуталипова. Алдаҡсы кәзә.	1
47.	Ф.Рәхимғолова. Әсәйгә бүләк.	1
48.	М. Кәрим. Теге яҡҡамы, был яҡҡамы?	1
49.	Һанашмаҡтар.	1
50.	З. Биишева. Ҡарға менән төлкө. Валсыҡ.	1
51.	Ф.Рәхимғолова. Яҡшы һүҙҙәр. Ағай менән ҡусты.	1
52.	Ҡымыҙ.	1
53.	К. Кинйәбулатова. Әсәйем, ҙур үҫкәнһең, ти.	1
54.	К. Кинйәбулатова. Йомош. Ҡарар.	1
55.	Ҡурай. Ҡумыҙ.	1
56.	А. Игебаев. Ҡурайым.	1
57.	А. Игебаев. Аҡтүш.	1
58.	Р. Ғарипов. Тыуған ил һәм тыуған ер.	1
59.	Әкиәт донъяһында.  Алдар.	1
60.	Ҡомһоҙ эт.	1
61.	Шалҡан.	1
62.	Башҡорт халҡының милли байрамдары.	1
63.	Кәкүк. Башҡорт халҡының милли байрамдары.	1
64.	Б. Рафиҡов. Салют.	1
65.	М. Кәрим. Еңеү.	1
66.	Башҡортостан күлдәре. Асылыкүл.	1
67.	Башҡортостан ҡалалары. Салауат ҡалаһы. Сибай ҡалаһы.	1
68.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау, йомғаҡлау Башҡорт халҡының милли уйындары	1

Календар- тематик план

№	Тема	План буйынса дата	Факт буйынса  дата	Иҫкәрмә
1.	Тыуған Башҡортостан. Танышыу.	01.09
2.	Ни эшләй?	03.09
3.	Беҙ – уҡыусылар.	08.09
4.	Беҙ – мәктәптә. Г.Ғәлиуллина. Уҡытыусым.	10.09
5.	Уҡыу әсбаптары. Нимә?	15.09
6.	Ҡайҙа? Өҫтөндә, аҫтында, алдында,артында, эсендә.	17.09
7.	Уйынсыҡтар. Уйынсыҡтар магазины.	22.09
8.	Беҙ һанай беләбеҙ. Нисә?	24.09
9.	Күпме? З.Әхмәтйәнова. Нисә алма?	29.09
10.	Ниндәй төҫ матур?	01.10
11.	Йәшелсәләр.	06.10
12.	Йәшелсә баҡсаһы.	13.10
13.	Емеш-еләктәр.	15.10
14.	Һин ниндәй емеш яратаһың?	20.10
15.	Магазинда.	22.10
16.	Г.Батталова. Юғалтыу.	27.10
17.	Ҡоштар. Г.Юнысова. Ҡарғалар.	29.10
18.	Тән өлөштәре. Ҡулыңды йыуырға онотманыңмы?	03.11
19.	Көн режимы.	05.11
20.	Ғаилә.	10.11
21.	Атай - ғаилә башлығы.	12.11
22.	Д.Кирәева. Иң яҡты ҡояш.	17.11
23.	Минең ғаиләм. Кроссворд.	19.11
24.	Өҫ кейемдәре. Нимә эшләй?	01.12
25.	Өҫ кейемдәреңде бөхтә йөрөт.	03.12
26.	Аяҡ кейемдәре. Ф.Туғыҙбаева. Итек.	08.12
27.	Л.Байназарова. Күлдәк тектем.	10.12
28.	Йорт хайуандары.	15.12
29.	Бүләк.	17.12
30.	Йорт ҡоштары.	22.12
31.	Кейектәр.	24.12
32.	Кем? Нимә?	29.12
33.	Мәҡәлдәр. Йомаҡтар.	31.12
34.	Ҡыш. Ҡышҡы уйындар.	12.01
35.	С.Әлибай. Ҡыш бабай.	14.01
36.	Ҡ. Даян. Тышта ҡар яуа.	19.01
37.	Ф. Туғыҙбаева. Бикмәрәкә!	21.01
38.	Ф. Рәхимғолова. Яҙыу таныған кеше.	26.01
39.	М. Кәрим. Яҙ етә.	28.01
40.	С.Муллабаев. Ҡуян мәктәптә.	02.02
41.	М. Ғафури. Туғайҙа.	04.02
42.	Башҡортостан. Беҙҙең герб.	09.02
43.	Өфө. Ҡ. Даян. Матур Өфө ҡалаһы.	11.02
44.	Г.Ғәлиева. Йүкә балы.	16.02
45.	Ж. Кейекбаев. Айыу ниңә ҡойроҡһоҙ? Ж. Кейекбаев. Айыу ниңә ҡыш буйы өңөнән сыҡмай?	18.02
46.	Р.Абуталипова. Алдаҡсы кәзә.	02.03
47.	Ф.Рәхимғолова. Әсәйгә бүләк.	04.03
48.	М. Кәрим. Теге яҡҡамы, был яҡҡамы?	09.03
49.	Һанашмаҡтар.	11.03
50.	З. Биишева. Ҡарға менән төлкө. Валсыҡ.	16.03
51.	Ф.Рәхимғолова. Яҡшы һүҙҙәр. Ағай менән ҡусты.	18.03
52.	Ҡымыҙ.	23.03
53.	К. Кинйәбулатова. Әсәйем, ҙур үҫкәнһең, ти.	25.03
54.	К. Кинйәбулатова. Йомош. Ҡарар.	30.03
55.	Ҡурай. Ҡумыҙ.	01.04
56.	А. Игебаев. Ҡурайым.	13.04
57.	А. Игебаев. Аҡтүш.	15.04
58.	Р. Ғарипов. Тыуған ил һәм тыуған ер.	20.04
59.	Әкиәт донъяһында.  Алдар.	22.04
60.	Ҡомһоҙ эт.	27.04
61.	Шалҡан.	29.04
62.	Башҡорт халҡының милли байрамдары.	04.05
63.	Кәкүк. Башҡорт халҡының милли байрамдары.	06.05
64.	Б. Рафиҡов. Салют.	11.05
65.	М. Кәрим. Еңеү.	13.05
66.	Башҡортостан күлдәре. Асылыкүл.	18.05
67.	Башҡортостан ҡалалары. Салауат ҡалаһы. Сибай ҡалаһы.	20.05
68.	Үтелгәндәрҙе ҡабатлау, йомғаҡлау Башҡорт халҡының милли уйындары	25.05