4-гч класст давулсн Хальмг келнә кичәл – марһан «Үвл» (талын келнә баг)

Кичəлин төр:  Үвл.

Кичəлин күцл:      сəəнəр, айслулҗ, күцц келдг даслһн;

                                чикәр ухалҗ сурврт хәрү өгдг даслһн;

                                медрлән  гүүдүллһн;

                                Төрскндән  дурта болх, хальмг келндән                                           сәәнәр сурһмҗ өглһн.

Кичәлин дөңцл: компьютер, зургуд, кроссворд, цасна умш.

                                         Кичəлин       йовуд

  I   Мендлһн.

- Мендвт, күүкд!

- Ямаран бәәнәт?

- Эк-эцктн гем уга бәәнү!

 II 

- Эндр мадн  өврмҗтә  кичəл  давулхмн.

Кичәлин  төр «Үвл.»

Деер  цаһан,

Дора  цаһан.

Цасн, цасн

Цәәһәд орҗана.

Көвүд байрта,

Күүкд байрта,

Көвкр цаснд

Көөлдәд наачана.

- Ода болхла, хамдан шүлг умшхм.

- Йир сән!

- Тадн хойр багд хувагдлат.

- Негдгч баг «Цасн» гидг нертә.     

- Хойрдгч баг «Мөсн » гидг  нертә.

- Чикәр хәрү өгсн багд би цасна умш өгнәв.

- Түрүн марһан эклхм.

- Негдгч марһан «Үвлин бәәдл».

                                     «Үвлин бәәдл»

- Эврә дурар сурвр шүүҗ автн.

1.Үвлин бәәдл  ямаран болна?  ( Киитн, шуурһта, цаста,

   хурта,   салькта, мөстә).

2. Ямаран  үвлин  сармуд тадн меднәт? ( Бар сар, Туула сар,

   Лу    сар -үвлин   сармуд)

3.Үвләр сө, өдр ямаран болна? ( Сө утдна, өдр ахрдна).

4. Үвләр һол, нур юуһар бүркгднә?( Мөсәр).

- Сән, ода амрхм, би таднд тәәлвртә туульс келҗ өгнәв, тадн хәрү өгтн.

1. Цаһан көнҗл һазр бүркҗ. (Цасн).

2.   Үвләр- цаһан, зунар- бор. ( Туула).

3.   Цаһан – цаһан эрвәкәс

    Цааран - нааран нислднә,

                Альхн деер сууна,

                Усн болад хүврнә. (Цасна умш). 

- Сән, хәрүһинь чикәр өгвт!

- Хойрдгч марһан «Аңгуд, малмуд үвләр»  эклхм.

«Аңгуд, малмуд үвләр» 

1. Ямаран аңгуд  үвлд ичәндән орна? (Зара, зурмн, күрн, ялмн).

2.  Ямаран аңгуд теегәр гүүһәд, хот хәәнә? ( Чон, арат, туула).

3. Ямаран мал хальмгин литд орсн уга? (Темән).

    Юңгад орсн уга?

                (Хулһн өрлә түрүн нарна герл үзҗ).

4.Ямаран  аңгин нертә җил маднур  ирҗ?

                (Барс, ирвсг).

- Барс, ирвсг нег нерəдлһтə аң.

- Күүкд, самбрт өрәл үлгүр бичәтә, тадн сүүлинь олтн.

- Сән!

Зуд                                         үлгүрмүдәс авдг.

Үвл сәәхн болвчн                 үүрсг күн гиичтə болдг.

Ухаг                                       үвлəн нег үзүлдг.

Үвлин  теңгр бората болдг     зурһан көлтә.

1.               Зуд зурhан көлтə.

2.               Yвл сəəхн болвчн, үвлəн нег үзүлдг.

3.               Ухаг үлгүрмүдəс авдг.

4.               Yвлин   теңгр бората болдг,  үүрсг күн гиичтə болдг. 

- Күүкд, үлгүрмүдин чинр цәәлһтн.

- Һурвдгч марһан «Шовуд үвләр» давулый.

«Шовуд үвләр».

1. Ямаран шовуд  үвләр  теегт үлднә?( Богшурһа, шаазһа, һәрд, керә).

2. Ямаран шовуд   дулан һазрур ниснә? ( Харада, хун, тоһрун, хар керə, үкр хар).

3. Ямаран шовун теегин харулч болна? (һәрд).

4.Бичкдүд үвләр шовудт ямаран дөң болна?(Өдмг, зарм, буудя. Шовудын гер кенә).

- Күүкд, бостн невчк амрхм.

Физминутк.

Толhаhарн гекəд, гекəд,

Ээмəрн холькад, холькад,

Һарарн дайлад, дайлад,

Көлəрн тавшад, тавшад,

Эргəд, дуhрад биилия!

- Дөрвдгч марһан «Үвлин нәр» эклхмн.

«Үвлин нәр»

1. Хальмгин литәр ямаран үвлин нәр темдглнә?

   (Зул нәр темдглнә).

2. Зулла хальмгуд ю кенә?

   (Боорцг шарна, җомба чанна, насан уттулна).

3. Православн литәр  ямаран нәр темдглнә?

   (Шин җил, Рождество).

4. Лу сарла ямаран нәр болна?

(Лу сарин  хөрн һурвнла - Төрскән Харсачин өдр).

«Цасна умш»

- Ниилврмүдәс үгмүд , теднәс зәңг тогтатн.

(Үвл – сәәхн җилин цаг).

- Ода тавдгч  марһан «Киитн Аав» давулый.

- Баг болһнд әдл кроссворд өгчәнәв, кен түрүн кроссворд тәәлхлә, самбрт һарад бичтн.

- Кроссвордын товчлвр үг ямаран?

- Күүкд, мана марһан чилв. Ашинь һарһхмн.

  Цасна умшан     тоолтн. Нә, кенә баг диилв?

- Сурһульчнр, тадн сәәнәр   көдлвт! Диилвр бәрсн баг

 «тавн»   темдг авчана, диилгдсн баг «дөрвн» темдг авчана.

- Кичәлин аш:   

- Эндрк кичәл таднд таасгдв?

- Ямаран медрл кичәләс авут?

(Үвлин һурвн   сармуд: Бар сар, Туула сар, Лу сар.)

(Теегин харулч - һәрд).

(Шаазһа, богшурһа, керә шовуд үвлзнә).

(Өдр утдна, сө ахрдна).

- Сән бәәтн! Байрта харһий!

Приютна дундын 2-гч тойгта школ

4-гч класст давулсн

Хальмг келнә кичәл – марһан

 «Үвл»

(талын келнә баг)

Багш: Сарана О.В.

Приютна селән