Муниципалдыг
ниити ооредилге албан чери
Солчурнун
нити билигнин ортумак школазы
Эрттирер
башкы: 1-ги категориянын
логопед
башкызы – Куулар Т.Ш.
Солчур
суур.
Ноябрь,
2014 чыл.
Иелер
хунунге тураскааткан класс шагы.
Тема:
« Ие кижи кезээ шагда монге дириг»
Каасталгазы:
Шарлар, класс шагынын адын база дараазында состерни
бижээш азар:
Ава кижи кадык
чорзун!
Ава кижи каас
чорзун!
Ава кижи монге
чорзун!
Стенд:
«Моя мама лучше всех!»
Чанынга
оореникчилернин бижээн чогаадыглары + чураан чуруктары. Суурнун Маадыр
иелеринин альбому, раскладушказы. (Музейден алган).
Хогжум
каасталгазы: баян, флешкада ыры.
Ыры «Авайымны»
- Борбак-оол Салчак, РТ алдарлыг артизи.
Башкы:
Чырык чер кырында эн-не чылыг, чымчак, эргим сос: Ава.
Авай…,
авайымны…бистин эн чоок, эргим киживисти илереткен илби-шидилиг сос.
Чарлакчы:
- Ам чаа дыннаан ырывыста кымнын дугайында ырлап турар-дыр?
- Артистин ады
кымыл?
- Богун каштын
хуну ийик? Богун кымнын байырлалы? Шын-дыр,. Ынчангаш, «Ие кижи кезээ шагда
монге дириг» деп класс шагын аваларга тураскаадыр-дыр бис.
Сорулгазы:
·
Делегейнин хуулгаазыны – аваларны ыры,
шулукке алгаары;
·
Аваларывыска байырлал хунун таварыштыр
байырны чедирип, оорушкуну соннээри.
Автору Катя Хомушку «Авамга».
Бижииримге, адаарымга
Бижиттингир, адаттынгыр
Ынакшылым болган созум,
Ынак авам, эргим авам!
Авамнын сээн соглээн созун
Арыг,хоюг, дыннаксанчыг
Ыдык, чаагай чагыг созун
Ынаныштыг чоленгиижим.
«Авай» депкеш сегий бээр мен
«Авай» депкеш сергей бээр мен
Ава дээрге кижилернин
Адап ханмас ынак созу.
Клазывыста
хой ажы-толдуг иелерден адап корунерем. 3 ажы-толдуг, 5,7 ажы-толдуг (Долаана
Херел-ооловна – 7, Сат Антонина Тас-ооловна). Ам школавыста болгаш Солчур
суурда хойажы-толдуг иелерден адап корунерем. (Монгуш Алевтина Сагаановна,
Шаратай Клара Кызыл-ооловна, Донгак Зинаида Баировна – школада, раскладушканы
ведущий коргузер, аттарын адаар).
Чарлакчы:
Аваларга белек кылдыр «Ава, ава, авам» деп ырыны ырлап берээлинер.
\Башкы:Чуге
бо хар чаап, кыш дужуп турар уеде авалар дугайында чугаалажып турар улус боор
бис, аваларга час дужуп турда, «март 8-те байыр чедирип, оларны оортур ужурлуг
эвес бис бе? деп бодап олурар боор силер, уруглар. Авалар хунунун дугайында
кыска медээ дамчыдайн. 1944 чыл? Бо чыл силерге чуу дугайында сагындырар-дыр,
уруглар? Ийе, Ада-Чурттун улуг дайыны. Ол дайын каш чылда эгелээнил? 1944 чылда
бугу чуртка, кижилерге дайыннын адакталып олурары билдине бергенде «Маадыр ие»
орденин тургускан, а ноябрь 1-де Москва чоогунун (Подмосковье) чурттакчызы
Анна Алексахинага ол орденни тывыскан. 1997 чылда Россиянын Куруне Думазы Авалар
хунун тургузарынын дугайында чарлыкты хулээп ап , ноячбрь айнын солгу
улуг-хунун хулээп алган.
Ол
чылдарны кыдыраашка бижидер.
Аалчылар-биле
оюн «Эн-не,эн-не»
Чарлакчы:
Ол чечекти «Сестра милосердия» деп адаар, оон ынай Россиянын символун база
илередип турар. А мол чечек силернин даштыкы хевиринерни, ,характеринерни билип
алырынга дузалаар. Ол чечектин бо сортун «эн-не, эн-не»… дээр. (чарлакчы
чечекти башкыларга чедирер, башкы бир халбанны тыртар).
Башкы:
Бистин аваларывыстын чылыг, чымчак холдары, чылыг
тыныжы бисти чылыдып, а опей ырызы оожургадыр чораан. Опей ырызын дыннааш
хензиг чаш уруг хулумзуруп, каттырып чыдар болгай.
Опей
ыры: Бистин хоочун башкывыс, дээди категориянын
орус дыл болгаш чогаал башкызы,хой ажы-толунун ынак авазы, бот-тывынгыр
композитор Зинаида Байыровнадан бодунун чогааткан ырызын ырлап бээрин
дилээр-дир бис.
Башкы:
Шупту «Авай» деп хор-биле адап корээлинерем. Кайы-хире чоргааранчыг, аас-кежиктиг-дир.
Ам орус дылда адап корээлинерем. (Мама, Мамочка). А мангли дылда (Mother,
Mum).
Доскага
3 оореникчи, 3 ангы бижиптер.
Авай
|
Мама
|
Mothe
|
Авамга
ынак мен
|
Я люблю
маму
|
I love mothe
|
-
Встать и спеть на английском языке. (Все).
Игра
«Ма-моч-ка!» (Орус дылга ойнаптаалынар шуве).
-
Я буду задавать вопросы, а вы хором отвечайте. Только дружно и громко!
-
Кто пришел ко мне с утра?
-
Кто сказал: «Вставать пора?»
-
Кашу кто успел сварить?
-Чаю
в чашку кто налил?
-
Кто косички мне заплел?
-
Кто меня поцеловал?
-
Кто ребячий любит смех?
-
Кто на свете лучше всех?
Чарлакчы:
Это моя мама – Светлана Сарыг-ооловна.
(оске оореникчилер база чуруктарын айтыр,
аваларынын аттарын адаар).
Анай-Кара
чогаадыын номчуур.
Автору
Маадыр-оол Данзын «Иелерге»
Ие
кижи хайыралдыг
Изиг
баарлыг, чымчак холдуг
Иштенгенде
уран-шевер
Ийи
холу эптиг-ээлдек
Ие
кижи караа чымчак
Ижин-баарны
чылыдыптар.
Чарлакчы:
Ава кижи бистин бузурелдиг чоок оннуувус болгаш башкывыс. Ол бисти берге
уелеривисте деткип,, даянгыыжывыс бооп чоруур.
Аваларга
улегер домактардан чугаалап корунерем.
«Булут
аразындан хун караа чылыг,
Кижилер
аразындан ие караа чымчак».
«При
солнышке тепло,
При
матери добро!»
Автору
Чинчи Бадыраа « Ава бистин кайгамчыктыг оорушкувус»
Олут орбас, дыжын билбес, эрес-кежээ
Оглун, кызын чагып сургап кижизиткен
Сеткили ак, кээргээчел аваларга
«Четтирдивис» деп соглээривис утпаалынар!
Чараш хепти ажы-толум кетсинер дээш
Чаагай чемни база бисти чизиннер дээш
Аъжы-чеми кезээде-ле белен турар
Аваларга ургулчу-ле могеели!
Моорей «Чассыгбай»
Авалар, башкылар боттарынын ажы-толун
эргеледип адаар.
Алдын хуннун адаан орта чурттаар кылдыр
Ава кижи бисти чаяап бодараткан.
Ынчангаштын,эргим, чараш аваларга
Ынакшылывыс, оорушкувус кызыгаар чок!
Аас-кежик, узун-назын, кежик-чолду
Аваларга кузевишаан,
Кадыкшылды, оорушкуну
Катап, катап оларга бис кузедивис!
Чарлакчы:
Клазывыс мурнундан, хундулуг иелеривис, Бугу
Россиянын иелер хунун таварыштыр черге чедир могейбишаан, чырык черде бугу-ле
бар эки чуулдерни соннедивис! Четтирдивис!
Оореникчилер
хор-биле:
«Ава
кижи кадык чорзун!»
«Ава
кижи каас чорзун!»
«Ава
кижи монге чорзун!»
Ыры-биле тондурер.
Башкылар ырлажыр.
Ыры «Хайыралдыг
авам»
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.