План-конспект урока по якутскому букварю на тему "Дифтонг ейдебулэ"

Букубаар иннинээ5и кэмнэ тыл дор5оонун туьунан эйдэбулу инэрии уруогун тиьигэ

Тема: Дифтонг эйдэбулэ.

Учуутал соруга: о5олор дифтонг туьунан эйдэбулу арыйалларыгар уэрэнэр дьарыгы тэрийии.

Уэрэнээччи соруга:

- аьа5ас дор5оон эссэ ханнык араастаа5ый?

- дифтону ханнык фишканан бэлиэтиибитий?

Тумугэ: Дифтонг ­­диэн биир суьуэххэ икки тус-туспа дор5оон бииргэ силлэьэн тураллара.

Уруок хаамыыта

№	Уруок этааба	Учуутал дьарыга	Уэрэнээччи дьарыга
1	Тэрээьин чааьа	- Утуэ кунунэн! Уруокка бэлэммитин кэрунэбит. Кинигэбитин, ручкабытын суумкабытыттан хостоон бэлэмнэнэбит.	- Утуэ кунунэн!
2	Уэрэнэр тугэни тэрийии	1) Дуоска5а ынах уруьуйун ыйыыбын. - Кэрун о5олоор, дуоска5а туох уруьуйдаммытый? Сэп, «ынах» диэн тыл моделын хайдах оноробутуй? О5олору кытта ырытан дуоска5а оноробун.         Ынах         2) Таабырынары таайтарыы: 1.      Кыьыннары-сайыннары харыйаны эккирэтэн куэ5унэн турар, харыйа5а маарыннаан эриэхэлээх, биьиги оскуолабыт тула сэргэстэьэн турар ханнык мас буоларый? 2.      Муус манан дьуьуннээх, бып-бытархай «миигинэ суох ханнык да ас минньигэс буолбат!» диир баар уьу? 3.      Урдугэр олорсон куэлунэн-эруьунэн устан, балыктыырга, бултуурга туьалаах тэрил баар уьу? - Маладьыастар! Ити тыллары дуоска5а тахсан моделларын онорун. Хайдах моделлыылларын сирдээн кэрэн кэмэлэьэбун.	О5олор фронтально улэлииллэр, ыйытыыга эппиэттииллэр. Учууталга модел онороругар кэмэлэьэллэр. - Бэс - Туус - Тыы  1.   Бэс        2.  Туус                   3. Тыы
3	Уэрэнэр соругу туроруу	- Маладдьыастар, аны билигин «биэс», «туос», уонна «тыа» диэн тыллары ырытан моделларын оноруохпут. Тыллары быьааран биэрэбин. - Тэтэрээппититигэр улэлиибит. - Табылынна да? «Биэс» диэн тыл модела хайдах буолла? - Ырытан кэрэбут. Хас суьуэхтэн турарый? - Хас дор5оонноо5уй? - Бастакы дор5ооно? - Иккис дор5ооно? - Уьус дор5ооно? - «Бэс» уонна «биэс» диэн тыллар майгыннаьаллар эбит да5аны ырытан кэрдэхпутунэ ортотугар турар дор5оонноро туьунан иьиллэр эбит.	Тэтэрээттэригэр моделлаан онороллор - Син биир бэс диэн тыл моделын курдук. - Биир - Ус - бутэй дор5оон «б» - ? - Бутэй дор5оон «с»
4	Уэрэнэр соругу толоруу	- Аьа5ас дор5ооммут хас уонна ханнык араастаах этэй? - Сэп, уонна кэрэрбут курдук эссэ биир баар эбит. Дифтонг диэн буолар. Ханнык фишканан бэлиэтэнэрин кинигэбитин 13 стр. арыйан кэрэбут. Дифтонг фишкатын кэрдэрэбун. - Аны билигин дифтону хайдах быьаарарга уэрэниэхпит. Туох уруьуйдаммытый кинигэ5э? - «Уот» диэн тыл хас суьуэхтэн турарый? - Дор5оонунан араардахпытына бастакы дор5ооно ханныгый? - Уьуннук энээрэн иьиттэхпитинэ туох ханнык дор5ооннор иьиллэллэрий? - Ол аата биир суьуэххэ икки аьа5ас дор5оон сэргэстэьэн турда5ына дифтонг буолар эбит. Хаалбыт «биэ», «быа», «уэн» диэн тыллары биирдиилээн дуоска5а онороллор	- Кылгас аьа5ас дор5оон уонна уьун аьа5ас. - Уот, биэ, быа, уэн - биир - Аьа5ас дор5оон/дифтонг - ууу ооо
5	Бэйэ эйдэбулу сыаналаныы	- Бугун уруокка ханнык сана дор5оону биллибит? - Туохха ыарар5аттыбыт? Дифтону быьаарарга чэпчэки ду? Хайдах билэбитий дифтонг диэн?	- дифтонг