Пәні: дүниетану. Тақырыбы: "Ас қорыту мүшелерінің құрылысы" (3 сынып)

«Жітіқара ауданы әкімдігінің білім бөлімі» ММ

«№2 орта мектеп» КММ

Тақырыбы: «Ас қорыту жүйесі»

Дайындаған:К.Артикова,

бастауыш сынып мұғалімі

Жітіқара қаласы

Түсінік хат

«Адам»бөлімін оқыған кезде оқушылар өз дене мүшелері туралы мағлұмат алады.Оқушылар денсаулығының қауіпсіздігі мақсатында,тазалық талаптары мұқият сақталуын қадағалау тиіс. Оқушылар адам анатомиясы және физиологиясымен, денсаулықты сақтау және нығайту туралы ғылым –гигиенасымен таныстыру. Дене мүшелерін бақылау әдістерінің бірі-өзін-өзі бақылау болып табылады. Әр оқушыға өз ағзасын танып білуге мүмкіндік беретін өзін- өзі бақылаудың бірнеше әдісі бар екендігін  түсіндірдім.

«Ас қорыту жүйесі» тақырыбында адам ағзасына қажетті қоректік заттар туралы оқушылардың түсінігін қалыптастыра отырып, тамақтану гигиенасын түсіндірдім.Осы мақсатта флипчарт сабақты қолдандым.

Оқушылардың тақырып бойынша меңгерген ережелерін бекіту мақсатында флипчарт ,ойын тапсырмалар берілген.

Сабақ  12 кезең 17 слайдтан  тұрады.

1-слайд. Сабақтың мұқабасы

2-слайд. Психологиялық дайындық

3-слайд.Бақылау күнделігімен жұмыс

4-слайд.  Үй тапсырмасын тексеру  «Адасқан әріптер»

5-слайд.Жазбаша тапсырма

6-слайд. Жаңа сабақ «Ас қорыту жүйесі»

7-слайд.  Пайдалы тағамдар

8-9слайд.Ас қорыту мүшелері

10-слайд.  Адам қаңқасы

11-слайд .Ас қорыту жолдарын сызбамен көрсету

12-слайд . Өз бетінше жұмыс(қоректік заттар)

13-слайд. Суретпен жұмыс

14-слайд .Тамақтану гигиенасы

15-слайд . Адам өміріне ең қажетті заттар

16-слайд. Өзіңді тексер

17-слайд.Үйге тапсырма

Тақырыбы:  Ас қорыту жүйесі

Мақсаты:

Білімділік: ас қорыту жүйесі құрылысының ерекшелігін және олардың адам ағзасында маңыздылығын түсіндіру.

Дамытушылық: оқушылардың танымдық белсенділігін арттыру, есте сақтау, ойлау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік: тамақ ішу режимін, гигиеналық дағдыларын меңгере отырып, салауатты өмір салтына тәрбиелеу.

Сабақтың типі: аралас сабақ

Сабақтың  әдіс-тәсілі: ауызша түсіндіру, салыстыра баяндау, сұрақ-жауап, графикалық диктант

Сабақтың құрал-жабдықтары: Электронды көрнекілік, флипчарт, слайдтар, интерактивті тақта.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі.

1) Психологиялық дайындық

Жарқырап күн де ашылды,
Айналаға нұр шашылды.
Қайырлы күн! Біз көңілді баламыз,
Қайырлы күн!Сәлемдесіп аламыз.
Мақсатымыз- білім алу,
Міндетіміз- еңбектену
Еңбектену арқылы
“5 “- ке қолды жеткізу!                                                                                                            II. Бақылау күнделігімен жұмыс. 

Флипчарт №1

Аурайының температурасы +15С, жауын-шашын жоқ, аспан ашық.

(бақылау күнделіктеріне белгілеу.)

ІІI. Ой қозғау:Ел президенті Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында былай делінген: «Салауатты өмір салтын ынталандыру әрқайсымыздың  дене тәрбиесімен айналысуымызға, дұрыс тамақтануымызға, тазалық пен санитария шараларын сақтандыруымызға бағытталған.»

                                                                                                                                                

Сондықтанда, құрметті оқушылар адам денсаулығына зиянды әдеттерден аулақ болып, салауатты өмір салтын ұстанып, ұзақ өмір сүрейік деп, бүгінгі сабағымызды  бастаймыз.

Флипчарт №2

IV.Үй тапсырмасын тексеру кезеңінде оқушыларға екі  түрлі тапсырма беріледі.

№1 тапсырма: Адасқан әріптер

1.рынұм                   (мұрын қуысы)

2.кңіредке   (кеңірдек)

3.өмейкек     (көмекей)

4.өпек      (өкпе)

Флипчарт №3

№2 тапсырма:Жазбаша тапсырма. 
Көп нүктенің орнына керекті сөзді тауып қойыңдар. 

Адам ұдайы ..... демалады.

2Адам ішіне тартқан ауада .....көп болады.

3.Оттегі..... сіңеді де, бүкіл ......тарайды.

4.Адамның ішінен шығатын ауада.....   ...... болады.

5.Өкпе-.....  ..... орналасқан.

Жауаптары:

         1.(ауамен)                                                              Флипчарт №4

         2.(оттегі)

3.(қанға, денеге)

4.(көмірқышқыл газы)

5(.көкірек  қуысында)

        V.Жаңа сабақ түсіндіру:

 «Ас адамның арқауы» дейді адам тамақсыз өмір сүре алмайды.Адам баласы көп еңбек етіп,спортпен шұғылданса, соғұрлым тәбеті артады. Қоректік заттар тұтас ағзаға қажет. Ас адамның өмір сүруі, өсуі  үшін қажет және жалпы ағза жұмысын жақсартады.Адам организмі дұрыс дамуы үшін әртүрлі тамақ жеу қажет.

-Ас қалай қорытылады?                                                                                                                                                                                                                

VI.Тәжірибе жұмысы                  

-Нанның бір тілімін алып, ауыздарыңа салыңдар. Не болып жатыр?(Оқушылар ас қорытуға  қандай органдар қатысатынын және иол қалай жүретінін айтып береді)

«Ас қорыту жүйесі»мүшелерімен танысу                                       

(ауыз қуысы,жұтқыншақ,өңеш,асқазан,  бауыр, тоқ ішек, ащы ішек)

     Флипчарт №5,6

VII.Оқулықпен жұмыс

а)Мәтінді оқу.Оқушылар сабақ барысында қандай жаңа мәлімет алғанын және осы тақырып бойынша тағы не білгілері келетінін айтады.

ә)Мәтін мазмұны бойынша әңгіме.

-Адамға тамақ не үшін қажет?

-Ас қорыту мүшелерін ата (сызбаны пайдалану арқылы)   

  Флипчарт № 7,8

          VIII. Дәптермен жұмыс

Ас қорыту мүшелерін өз орындарына қой

 

Флипчарт №9,10,11

        Сергіту сәті.

         IX.«Дүкенде» ойыны                                              Флипчарт № 12

Саят дүкенге барып, таңғы асқа чипсы,пепси-кола, торт,тосап сатып алды.Бұл- оның сүйікті асы.

-Саят таңғы ас мәзіріндұрыстаңдады ма? Мұндай астың ағзаға пайдасы бар ма?

-Оның орнына сендер болсаңдар, не сатып алар едіңдер?(сүт, сүзбе, айран)

X.«Бұл өте қызық» айдары

Жеміс-жидек пен –дәрумен мен минералды заттардың негізгі көзі болып табылады.Дәруменнің басым бөлігін адам ағзасы тамақтану арқылы алады. Сондықтан дәруменге бай тағамдарды тұрақты жеп отыру керек.Дәруменнің негізгі топтары С,В1, В2,В13,А,Д,Е.             

Алдын ала дайындалып келген балалар осы дәрумендерге сипаттама береді.

1-Оқушы: А дәрумені- өсуге қажет. Сонымен қатар ол көздің көру қабілетін сақтауға көмектеседі.А дәрумені сүт, сәбіз,көк пиязда болады.

2- оқушы:С дәрумені сарымсақ, пияз, орамжапырақ,жалпы барлық жеміс- жидек пен көкөніс құрамында жасырынып жатады.                                                                                                              

3оқушы: Д дәрумені тісімізді сақтайды.Онсыз адамның тісі осал ,  сынғыш  болады. Д мдәрумені сүт, балық, сүзбеде болады. Күнге қыздырынған кезде де Д дәруменін аламыз.

4-Бұл жерде оқушылар тамақтану гигиенасы туралы әңгімелеп береді. Көкөністермен жемістерді алдымен міндетті түрдежылы сумен жуып,микробтантан тазартып, содан кейін ғана жеу керек.

        XI.Сабақты қорыту. Өзіңді тексер.  

                                         Флипчарт № 13          

-Адам ағзасы тамақпен бірге қандай нәрлі заттарды алады?

-Табиғатта қандай дәрумендер кездеседі?

-Тісті неге күніне екі рет тазалау керек?

XII.Үйге тапсырма: «Ас қорыту жүйесі» мәтінін оқып, өзіңнің тамақтану тәртібің жөнінде хабарлама дайында.

Қолданылған әдебиеттер

1.Дүниетану 1-сынып 

2.Дүниетану 2-сынып Қ.А.Аймағамбетова, Т.С.Идилова

3.Дүниетану 3-сынып Қ.А.Аймағамбетова, Т.С.Идилова,Б.Л.Хаджиева

4.Оқушының анықтамасы 1-4 сынып Алматыкітап баспасы А.И.Болдырева, С.В.Черкизова

5..Ғаламтордың көмегімен

Қаңқа http://www.google.com/imgres?q=%D1%81%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%82+%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%B0&num=10&hl=ru&biw=1280&bih=909&tbm=isch&tbnid=-K9VVHEUhghb5M:&imgrefurl=http://en.wikipedia.org/wiki/Human_skeleton&docid=bl6p9d5ERBpc9M&imgurl=http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Skeleton2.jpg/150px-Skeleton2.jpg&w=150&h=426&ei=GoZ1UNenIPHN4QSrwYDQDg&zoom=1&iact=rc&dur=1&sig=109489289393432302735&page=1&tbnh=157&tbnw=52&start=0&ndsp=32&ved=1t:429,r:8,s:0,i:162&tx=260&ty=360

 Жаңбырдың дыбысы

http://muzofon.com/search/%D0%97%D0%B2%D1%83%D0%BA%20%D0%B4%D0%BE%D0%B6%D0%B4%D1%8F

Найзағайдың дыбысы

http://muzofon.com/search/%D0%B7%D0%B2%D1%83%D0%BA%20%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%B8/

Суреттер

http://www.google.com/imgres?q=%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BA%D0%BE+%D0%BC%D0%BE%D0%B5&hl=ru&sa=X&biw=1280&bih=909&tbm=isch&prmd=imvns&tbnid=tO6yyYUCi2gJTM:&imgrefurl=http://officeboom.kz/%3Fmode%3Dfolder%26folder_id%3D337915&docid=ozvfnBAvRAEpiM&imgurl=http://officeboom.kz/d/85828/d/2.jpg&w=262&h=448&ei=L4d1UIr8IsSO4gSN4IG4Dg&zoom=1&iact=hc&vpx=182&vpy=100&dur=377&hovh=294&hovw=172&tx=87&ty=132&sig=109489289393432302735&page=1&tbnh=135&tbnw=96&start=0&ndsp=35&ved=1t:429,r:0,s:0,i:71