Статья "Көмекші мектеп оқушыларының сурет салу саласындағы ерекшеліктері."

Көмекші мектеп оқушыларының сурет салу саласындағы ерекшеліктері.

Балаларды сурет салу шығармашылығына үйрету үдерісін дұрыс салу үшін мұғалімге ақыл ойы кем мектеп оқушыларының дамуының жалпы психологиялық педагогикалық заңдылықтарын білуі ғана емес, сондай ақ олардың сурет салу саласындағы қызығушылықтарын білулері қажет.

Суреттерінде білім алушылар жиі олар кездесетіретін және өздеріне жақын нәрселерді салмайды, өз құрбы құрдастарынан алынған нәрселерін салады. Суреттен екінші суреттерге кішкене өзшеліктермен ғана қайталанып отыратын мұндай жаттанды суреттерге ү       й, машина, ұшақ, гүлдер және т.с.с. тіптен бұл жағдайда ылғида бір суреттегі қателіктер екіншісіне ауысып отырады, шынайылық және сурет арасындағы сәйкессіздіктер сақталынады.

Әдетте оқушылар қағаз бетін бір немесе екі-үш затпен толтыруы мүмкін, алайда олардың арасында байланыс болмайды, оларды оның мазмұны мазаламайды – оларға өздері иелік етіп отырған форманы іске асыру үдеісінің өзі неғұрлым алаңдаттырады.

Сурет салу барысы қол мен саусақтардың бұлшық ет-сіңірлік жұмысымен және кинетикалық құбылыстармен тығыз байланысты. Бұл үдерісте көру-қозғалу координациясының күрделі механизмдері орыналады.

Суретті салу барысындағы жетекші рөл оны қабылдауға, сипатына және суреттің сапасы тәуелді болып табылатын оның сапасына жатқызылады. Мақсатты қабылдау – заттың суреттерінде және объективті әлемнің құбылыстарын толыққанды бейнелеу үшін қажетті шарт. Арнайы зерттеулер арқылы ойлау қабілеті мен сөйлеу қабілеттерімен тығыз байланысты баланың әлемді қабылдауының танымдық сипаты орнатылған. Сурет салу кезінде балалардың алдында арнайы тапсырмалар туындайды. Сол тапсырмалардың бірі болып заттың формасын анықтау табылады, себебі бұл затты тану, талдау және салыстыру барысында шешуші мәнге ие. Сондай ақ қабылдау барысында заттың басқа да қаисеттері ерекшеленеді: мөлшері, құрылымы, түсі. Олар да сурет үшін елеулі мәнге ие. Толықтай жетілдірілген  және барлығын қамтитын баланың әлемді қабылдауы арқылы анық және толық объекті туралы көрініс туындайды.

Бірқатар психологтардың зерттеулерімен мектеп оқушыларының ақыл ойы кем балаларының сезу танымындағы нормадан елеулі ауытқулар орнатылған. Оларға қабылдау үдерісінің баяулығын, талдау әлсіздігін және затты тану немесе кеңістікті суреттеудегі саралау әлсіздігін жатқызуғаболады. Одан басқа шынайы объектілерді және және де басқа суреттен бейнені алуда да қабылдаудың ой елегінен өтуі мен жеткіліксіз дифференцияция, біртұтассыздық пен шектелгендік ерекшеленген. Бақылаушылықтың баяу дамуы – көмекші мектептің ақыл ойы кем оқушыларының сипатты бейнесі. Ақыл ойы кем мектеп оқушылары олардың қалыпты құрдастарына қарағанда заттық сурет салу қабілетіне ие.