Табылды Досымов – қазақтың тұңғыш Бард ақыны қазақ әдебиетті

• 1 слайд

  Мақсаты:
  Міндеттері:
  
  Табылды Досымов – қазақтың тұңғыш Бард ақыны
  Адамгершілік қасиетін дамыту;
  Өлкеміздің ақиық ақыны поэзиясын зерттеу;
  Ақын даналықтарын, қорғасын ойларының ұшқыр ойларын танып білу;
  Ақын мұраларын келешек ұрпаққа өнеге ету;
  х
  Құлсары қаласы №7 Е.Халықов атындағы орта мектептің 8 – сынып оқушысы
  Сүндетова Әсемгүл
  Қара гитара асынған қырдың қара баласы
  Өрлік пен кеңдіктің иесі атанған бард ақынның жүрек құпияларына үңілу, танып-білу, жете түсіну.Өмір-күрес ұғымының тұңғиығы терең, жан тебірентер күллі құбылысын қаз қалпында мөлдіретіп алдымызға тартқан көрнекті суреткердің мұраларын келешек игілігіне жарата білу.
  

• 2 слайд

  Шежіре тұнған киелі өңір Атырау облысы,Индер ауданы, Индербор поселкесінде 1965 жылы 15 шілдеде дүниеге келген.1982 жылы Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық мемлекеттік университетінің журналистика факультетін аяқтайды.1990 жылы арнайы жолдамамен Атырау телерадиосына келіп, жаңа облыстық телевизияның құрылуына атсалысады.
  Табылды Досымов
  

• 3 слайд

  Поэзия – тапқыр ойдың,биік талғамның жемісі
  Поэзия, оның ішінде лирика дегеніміз – ақынның сезімін, көңіл-күйін, қуанышы мен сүйінішін, арман-аңсарын, өмірге деген көзқарасын, ішкі толғанысын, дүниетанымын сыр қып шертетін өлең.
  Өзіңді іздеп шарқ ұрғалы ұлы өлең,
  Саған қарай талпынғалы мына мен.
  Өмір енді емін – еркін кеудеме,
  Тебіренеді жүрегімде жыр – әлем
  «...кезіктім саған..
  қалаға сыймай қаңғырып жүрген кезімде
  болашағымды дал қылып жүрген кезімде,
  ...адам біткеннен түңіліп жүрген шағымда
  Тағдырдың талай тайғанағынан сүрініп жүрген шағымда».
  

• 4 слайд

  Арнау
  Эпиграма
  (жеке біреулерді мінеп,
  мысқылдайтын сықақ өлең)
  
  
  Баллада
  (лиро-эпостық сипаттағы,
  шағын сюжетті өлең)
  
  Элегия
  (бір мұң, бір сыр аралас
  назды сарын)  
  Лириканың түрлері:
  Махаббат лирикасы
  Философиялық лирикасы
  Табиғат лирикасы
  
  Лириканың тағы басқа түрлері
  Қамшысының өрімі – сегіз өрім,
  Қалқасының еріні – нағыз ерін.
  Қобызының мұң – зары – құс қондырған,
  Ұлы түгіл қыздары дұшпан қырған...
  “Біздің ел”
  
  Жетпіс бір жыл өткеннен соң жыр етем,
  Аңыз қылып талай айтты бұны әкем.
  Досым шалдың тентек Аманғалиға,
  «Адайкөгін» ұттыратын жылы екен.
  «Жанарымның жарқылы»
  
  Жарқылдаған жырымен мұңдарды үгіп,
  Жүректерді жіберер нұрландырып.
  Тамашасыз, думансыз жүруші ме ед,
  «Тамашадай» думанды құрған жігіт.
  (ақын Қ.Жылқышиевке арнаған)
  Сезіндім, аға, уақытты – сылдыр бұлақтай,
  Безіндім, аға, тірліктен – сусыр сынаптай.
  Көз ілгім, аға, келеді кейде сен құсап,
  Сезімнің жара тұстары жанды шыдатпай.
  (ақын Марат Отаралиевке арнаған)
  

• 5 слайд

  Әскерде жүріп шет жерде,
  Сағыныш сазын шерткенде.
  Екі жыл, сені қалдырдым,
  Жүректе, сосын дәптерде - деген өлеңі 8 буынды 1 шумақ, 4 тармақ, 2 бунақ, қара өлең ұйқасы
  «Шекарадағы күз» өлеңінде
  Жапырақтар..,
  Желге ұшқан жапырақтар,
  Сағынышты солдаттың хатын ап бар, - деген өлеңі 3 шумақтан құралғанымен алғашқы шумағы 6 тармақтан, екі шумағы 4 тармақтан
  Сағымды қырлар, шағылды құмдар, далалар,
  Түсімде көрем, көрмеске қандай шара бар?
  Аулақтан кейде паравоз болып боздайды,
  Ауылдан қалған қара нар... –өлеңібуын сандары 14, 13 және 8 буынды болғанымен 3 бунақтан екі шумақтағы соңғы тармағы 8 буын, 2 бунақты қара өлең ұйқасы
  
  

• 6 слайд

  ақын
  сазгер
  орындаушы
  оранжировка шебері
  Ол ешқандай атақ алған жоқ, атақ қуған да жоқ. Бірақ, халықтың сүйіспеншілігіне бөленген азамат болды. Ол өзінше жол іздеді. Гитараға қазақтың жырын, әуенін қосты. Құр ғана әуенін емес, кәдімгі жыраулық дәстүрдің отты жырларын, мұңды жырларын айтты, соны дүниеге әкелді...
  
  
  

• 7 слайд

  Табылды
  Досымов
  Владимир
  Высоцкий
  Владимир Высоцкий мен Табылды Досымов поэзиясын бір-біріне ұқсас, жақын етіп тұрған нәрсе - сөздерге жаңа мағына жүктеу, ерекше мінезді тентек тіркестер, асау ой,
  адами бүтіндік, серттілік,
  мәрттік.
  

• 8 слайд

  Лирикалық әндер
  “Анама хат”
  “Кел,Наурыз”
  “Қыз махаббаты”
  “Ауылдың түні”
  “Атырауды аңсау”
  “Шекарадағы күз”
  Бардтық әндер
  “Биіктік”
  “Желтоқсандағы жыр-ән”
  “Қазақ едім дегенше...”
  “Сәйгүлік”
  “Жалауы болған жанымның”
  “Өмірзая”
  

• 9 слайд

  Талпыну.Үздіксіз іздену. Үйрену.Үйрету- Адамды тану. Ізгілікке жол ашу
  Мінезі де Махамбет бабамыздай өршіл.Шығармашылық қуаты мол бола тұра аз жазды,аз жазса да саз жазды
  Өзіндік қалыптасқан стилі бар.Ән әуезінде ерекше үндестік,үйлесімділік бар.
  Оның өлеңдерінің буын санындағы өзгешелік.Бірақ көбінің дені қара өлең ұйқасы
  Оның туындыларына үлкен сахналар мен эфирлерден орын берілмесе де,әндері мен өлеңдері ауыздан-ауызға тарап,ел жүрегінен орын таба білді
  Ол өзі туған өлкенің әрбір адыры мен қырын бес саусағындай жақсы біліп қана қоймай,кіндік кескен жұртын шексіз сүйе білді
  Табылдының өз өмірі туралы деректерден білуге болады,өнерінің өмірі Алматының көшесінде,КазГУ-дың құшағында,Жайықтың жағасында қалды арман боп.
  Қиыншылық тұсы:
  Ақын дүниеге келген өңірге барып, отбасы, дос жарандарынан тың әрі қызықты, әрі терең мәлімет ала алмауым.
  
  Неге қолым жетті?
  Көзі көрген бір университетте оқыған жерлес ақын апамыз,журналист Сәулеш Шәтеновамен кездесіп,сұхбат алу бұйырды
  
  
  Не байқадым?
  

• 10 слайд

  Тұжырым
  Ақын-сазгердің қыр-сырын жан-жақты таныдым
  Өмірдегі жақсы және жаман қасиеттерді айыра білдім
  Әдебиет пен өнерге соның ішінде өлеңге деген құлшынысым артты.
  Ұсыныс
  Ақын поэзиясын өскелең ұрпақ жете тану үшін бағдарламаға енгізілсе және толық меңгерту бағытында тағылымы мол сынып сағаттары жүргізілсе;
  Болашақта
  Ел ағаларының қолдауымен ақынымызды жан-жақты тану мақсатында, ән кештері көбірек өткізілсе;
  Келешек ұрпаққа ақын ағамыздың өлеңдерінің өміршеңдігін таныту;
  Мен кеше қандай едім, бүгін содан асып түсуім керек! Мен кеше қанша біліп едім, бүгін одан да көп үйренуім қажет!