Толықтауыш- 8 класс (ашық сабақ)

Сабақтың тақырыбы:  Толықтауыш

Сабақтың    мақсаты:

а) Түзету – білімділік:

    Сөйлемде бастауыш пен баяндауыштың төңірегіне топтасып, ойды толықтыратын  сөздердің  бірі - тұрлаусыз мүшенің  бірі – толықтауыш екенін  анықтау.

    Оқушылардың теориялық  білімдерін  ауызша,  жазбаша  талдау жұмыстарын  жүргізе  отырып  бекіту.

ә) Түзету - дамытушылық:

   Оқушылардың  ойлау  қабілеттерін  дамыту;  ой  қорытып,  нақты  шешім жасауға  үйретіп,  өздеріне сенімдерін  арттыру.

  Оқушылардың  көру, есту, сөйлеу, есте сақтау қабілеттерін  дамыту.

Кезекші дыбыстарды анық, дұрыс айтуға  үйрету.

б) Түзету - тәрбиелік:

  Оқушыларды  ізденімпаздыққа  тәрбиелеп,  тапқырлыққа  баулу, шығармашылық  қасиеттерін  қалыптастыру. 

Сабақтың түрі:   Жаңа білімді  меңгерту.                                               Сабақтың әдісі:  Түсіндіру, сұрақ-жауап, сөздік  жұмысы.

Пәнарлық  байланыс:  Әдебиет,  тарих.   

Сабақтың  көрнекілігі : Сызбалар, слайд-шоу, үлестірмелер, суреттер.                   

Сабақтың барысы:   1)  Сәлемдесу                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              

                                      2)  Оқушыларды түгендеу                                                                              Кезекші дыбыстар  Тт,Лл  дыбыстары (экранмен  жұмыс)  

                                     3)   Сыныпты  сабаққа  даярлау

     Сыныпты  сабаққа  психологиялық  тұрғыда  дайындау, ойын  бір  ортаға топтау  мақсатында  ортаға  мынадай ой тасталды:

  Анамыздай тілеуі  ақ                       Кенге  толы  қойнауы,

  Отан бізде  біреу – ақ                      Төлге  толы  жайлауы.

  Ол – біздің  Қазақстан!                    Ол – біздің  Қазақстан!

-  Балалар , биылғы  2015  жылдың  еліміздің  тарихындағы,  халқымыздың тағдырындағы  алатын  орны  ерекше.

Бұл жыл - ҚР Конституциясына 20 жыл 

Бұл жыл – Ұлы  Жеңіске 70 жыл.
Бұл жыл – Қазақстан  халқы Ассамблеясына  20 жыл.

Бұл жыл –  Қазақ  хандығына  550 жыл

-Міне, осындай  елеулі  оқиғалармен  үндесе  келген  бүгінгі  ашық  сабағымызды   бастаймыз!

   Балалар,  үй  тапсырмасы  мен  бүгінгі  өтетін  жаңа  сабақтың  арасында мызғымас  бір  байланыс  бар, сондықтан  білімді , батыр, ержүрек  оқушы қандай  қиындыққа  болса  да  төтеп  беруге  дайын  болу  керек.

  Біз - тәуелсіз елдің  білімді  ұрпағымыз, әрқашан  Отанды, туған жерді қорғауға  дайынбыз!

   Олай  болса  жауап  беруге  дайындалыңыз!

( Сөйлемдердің айтылу мақсатына қарай түрлерін ажыратып,тыныс белгісін анықтаңыз.)

1.  1465  жылы  Қазақ  хандығы  құрылды.

2.   Ақ Орданы  Жошы  хан  биледі.

3.   Қазақ  хандарының  әулеті  Шыңғысханның  үлкен  ұлы  Жошыдан  тарайды.

4.   Дана , әділдігімен  аты  шыққан  хан  кім?

5.   Әбілқайыр  хан  Кіші  жүздің  ханы  ма?

6.  -Шырағым-ай,көзің  отты бала екенсің! – деді Бөгенбай  Сабалаққа. 

 Ал, балалар, Отан  қорғауға   дайынсыздар  ма? Олай  болса,    

«Отты үстелге »  кім  келеді? ( Бір оқушы  тақтаға  шығады, қалған оқушылар сұрақ  қояды)

-         Сөйлем мүшелері дегеніміз-сөйлем құрауға  қатысқан  толық  мағыналы  сөздер.Бастауыш пен баяндауыш  сөйлем құрауға негіз болса,айтылған ойды толықтырып тұратын мүшелер де бар.

 Мына сөйлемдерге қараңызшы :   Жошы хан  жорықтарға қатысты.

                                                           Тәуке хан билікті күшейтті.

                                                   Тәуке хан  даналығымен, тапқырлығымен                                      билікті  жүргізді.

(Сөйлемдерді  сөйлем  мүшесіне  талдау)

 Толықтауыш –баяндауышты  толықтырып  тұратын  тұрлаусыз  мүше.

  Толықтауыш атау мен ілік септігінен басқа барыс, табыс, жатыс, шығыс, көмектест септіктерінің бірінде тұрып заттық нысанды танытып, мезгеп тұрады.  Байланысу түрі - меңгеру .Жасалу жолдарын кесте арқылы түсіндіріп, мысал келтіру.

Толықтауыш түрлері	Толықтауыштың сұрақтары
Тура толықтауыш  табыс септігінде	Кімді? Нені?
Жанама толықтауыштар Барыс септігінде Жатыс септігінде Шығыс септігінде Көмектес сптігінде	Кімге? Неге? Кімде? Неде? Кімнен? Неден? Кіммен? Немен?

(Слайдтағы  сөздерді  құрамына қарай  талдау)

45-жаттығу.  Әке, ақылды, терт, ол, оқыған, оқу   сөздерін  толықтауыш етіңіздер.

Сергіту  сәті:   Аспанға  қарап  ай  көрдік,

                           Төменге  қарап  жер  көрдік.

                           Оңға,  солға  бұрылып,

                           Егеменді  ел  көрдік.

48-жаттығу.Мәтіндегі толықтауыштарды тауып ,түрлерін анықтаңыз.

               Керей мен Жәнібек хандар Жетісу жерінде алғашқы туды тікті.

Махамбет Исатай досы үшін жанды қиды,абыройды,күшті салды. Махамбет жауға мейірімсіз,өзін мақтамайды.Махамбет ерлікті айтқанда, Исатайды алдына салады.Көтерілісті басқарудаорны Исатаймен бірдей болса да өзін кіші санайды.Исатайды  төбеге  көтереді.

Сабақты  бекіту:   Өз тарихын  білмеген  халық,  өзін  де сыйламайды”

                                                                                                   (Н. Ә. Назарбаев)

Ұлылардан ұлағат алайық!

Көп адам дүниеге бой алдырған,

Бой алдырып, аяғын көп шалдырған,

Өлді деуге бола ма айтыңдаршы,

Өлмейтұғын артына сөз қалдырған.

(Абай )

Рефлексия: Саған сабақ ұнады ма, несімен?

Неге қызықтың?

Білім ағашына стикер жапсыру.

Оқушыларды  бағалау:

Үйге  тапсырма: Толықтауыш (Ереже  жаттау)

Облыстық  есту  және  сөйлеу  қабілеті  бұзылған  балаларға

арналған мектеп-интернат-кешені

Ашық   сабақ

  ТОЛЫҚТАУЫШ

9 «Д»-сынып

                                                          Өткізген: А.Қ.Қизағалиева –

                                                                          қазақ тілі,әдебиет пәні мұғалімі

Орал  2015