АЛҒЫ СӨЗ
Математика ғылымы тек математик болу үшін ғана емес, экономист,
техника мен электроника маманы болуға, физика мен химияны жете меңгеруге,
ұшқыш пен ғарышкерге, емші мен кеншіге де керек. Өйткені машинасыз,
техникасыз өндіріс жоқ. Біздің келекшектегі мақсатымыз – дайын машинаны ғана
пайдалана білмей, керек машинаны тіпті зауыт пен фабрикаларды өздеріміз сала
білуіміз керек. Сонда ғана біз егеменді ел, ел силайтын азамат бола аламыз.
Арифметика – математиканың алғашқы қадамы, кәусар бұлағы.
Арифметиканы жақсы түсінген баланың келешекте математикадан және математика
қолданылатын пәндерден үлгерімі жоғары болады. Себебі есепті арифметика
амалдарымен шығару – адамның ой-өрісін, ойлау, талдау қабілетін дамытады.
Есептердің бәрі шығарылған. Алғашқыда сізге есеп шығару қиын
болғанмен, біраз жаттыққаннан кейін қандай есепті болса да қиналмай-ақ
шығарасыз. Білім алған деген осы. Физикадан, алгебрадан есептер кездессе де
қиындық көрмейсіз.
Есептердің көбі бірнеше тәсілдермен шығарылады. Басқа
тәсілдермен шығарсаңыз – тіпті жақсы. Тек алгебралық жолмен (теңдеу құрып)
шығармаңыз. Онда ол арифметика емес!
Көп есептерді шығарғанда есептердің шартын кесіндімен, тік
төртбұрышпен белгілеп (бейнелеп) отырсаңыз, есепке талдау жасағанда ыңғайлы,
көрнекті, оны шығару оңай болады.
Егер сіз математиканы игеруге бұл кітаптың аз да болса
пайдасы тисе, оған біз де қуаныштымыз.
Оқып, білімді азамат болыңыздар!
"Предмет математики настолько серьезен,
что полезно не упускать случая
сделать его немного занимательным"
(Б. Паскаль)
|
2 этап.
Ждет пока
ученики сдадут
свои решения.
1 Математика – это царица наук ( С.Ковалевская)
2 Математику уже затем учить надо, что она ум в порядок
приводит
( М.В.Ломоносов)
3 Счёт и вычисления – основа порядка в голове (Иоганн
Песталоцци)
4. Нельзя быть настоящим математиком, не будучи немного поэтом.
(Карл Теодор Вильгельм Вейерштрасс)
5.. Математика - это искусство называть разные вещи одним и тем же
именем.
(Анри Пуанкаре)
|
5-7 сынып оқушылары үшін сабақтан тыс
шығаруға арналған математикадан есептер
1. Қолымызда 10 саусақ бар. 10 қолда неше саусақ бар?
2. Үш ат жегілген шана бір сағатта 15 км жүріп өткен. Әрбір аттың
жылдамдығы қандай еді?
3. Үш тауық үш күнде үш жұмыртқа салады. 12 тауық 12 күнде қанша
жұмыртқа салады?
4. Үш метрлік 60 бөренені жарты метрлік шөркелерге арамен бөлу
керек. Қанша рет аралап кесу керек?
5. Үйдің 6-шы қабатына дейінгі басқыштың ұзындығы 2-ші қабатқа
дейінгі басқыштың ұзындығынан неше есе ұзын?
6. Екі дәптер және бір қарындаш 94 тиын тұрады. Екі қарындаш және
бір дәптер 80 тиын тұрады. Дәптер мен қарындаштың қайсысы қымбат және қанша
қымбат?
7. 4 қара сиыр мен 3 сары сиырдан 5 күнде қанша сүт сауылса, 3 қара
сиыр мен 5 сары сиырдан 4 күнде сонша сүт сауылады. Қандай түсті сиыр сүтті
көп береді-қара ма әлде сары ма?
8. 27 монетаның біреуі жалған және ол басқалардан ауырлау. Табақшы
таразымен гірсіз үш рет өлшеу арқылы жалған монетаны қалай табуға болады?
9. Көшеде төрт қыз Әйгерім, Динара, Гүлсім және Назерке әңгімелесіп
тұр. Жасыл көйлектегі қыз (Әйгерім мен Динара емес) көк көйлектегі қыз бен
Назеркенің арасында тұр. Ақ көйлекті қыз қызыл көйлекті қыз бен Динараның
арасында тұр. Қыздардың әрқайсысы қандай көйлек киген?
10. Киноға билет алу үшін Нұрлан, Мақсат, Қанат, Омар және Асан
кезекте тұр. Нұрланның билетті Мақсаттан бұрын, бірақ Асаннан кейін алатыны
белгілі: Қанат пен Асан қатар тұрған жоқ, ал Омар Асанмен, Нұрланмен,
Қанатпен қатар тұрған жоқ . кім кімнен кейін тұр?
|
8-10 сынып оқушылары үшін сабақтан тыс
шығаруға арналған математикадан есептер
1. Қанша тәсілімен 50 санын он екі бүтін санның қосындысы түріне
келтіріп жазуға болады?
2. Үш дос: Әуез, Елнар және Мырзатай бір сыныпта оқиды. Олардың
біреуі мектептен үйіне автобуспен, біреуі – трамваймен және біреуі
троллейбуспен қатынайды. Бір күні сабақтан соң Әуез досын автобуспен
аялдамасына дейін шығарып салды. Қастарынан бтроллейбус өтіп бара жатқанда,
үшінші досы терезеден: «Елнар, сен мектепке дәптеріңді ұмытып кетіпсің!» -
деп айқалайды. Кім үйіне немен барады?
3. Сыныпта 30 оқушы бар. Ермек бақылаудан 12 қате жіберді, ал
қалғандарының әр қайсысының қателері одан көп емес, ең болмағанда үш оқушының
жіберген қателерінің саны бірдей екенін (қатесі жоқ болуы да мүмкін) дәледе.
4. Қыры 10 см боялған кубты қыры 1 см болатын кішкене кубшелерге
бөлшектеп кесті. Олардың ішінде бір жағы және 2 см боялған қанша кубшелер
болуы мүмкін?
5. Әділ өзінің досына: « Мен санап шықтым, мына кішкентай кітаптың
барлық бетін, бірінші бетінен бастап нөмірлеп шығу үшін, дәл 100 цифр керек
екен»- деді.Кітапты көрмей тұрып, Әділ цифрлардың санын дұрыс санады ма, жоқ
па, тексере аласыз ба? Кітаптың барлық беті нөмірленгені белгілі.
6. Жетінші сынып оқушысы Елнар жаңа 5 қабатты үйге көшіп келді, бірінші
және екінші қабаттың 2 және 3 подъезінде магазин орналасқан. Үйдің барлық
тепкешек алаңдары бірдей, әрқайсысында көп дегенде төрт пәтерден бар.
Елнардың пәтерінің нөмірі – 31. Ол қай қабатта тұрады.
7. Екі санның қосындысы 495-ке тең. Сандардың біреуі нөлмен
аяқталады. Егер осы нөлді сызып тастаса, онда екінші сан шығады. Осы сандарды
тап.
8. Қосу мысалындағы a,b,c,d-ның орнына қандай цифлар қою керек:
abcd
+ adc
ab
c
____
4321
9. Екі адам мынадай ойын ойнады:біріншісі 10-ды немесе одан кем кез
келген (оң бүтін) санды айтады; екіншісі оған 10-ды немесе одан кем санды
қосады, содан соң біріншісі дәл осылай істейді, т.с.с. Кім бірінші 100-ге
жетсе, сол жеңеді. Мысалы, бірінші «7» дейді, екіншіс 9 ды қосып «16» дейді,
сосын біріншісі – «21», екіншісі «29» дейді, солай кете береді. Кім жүзге
бірінші жетсе, сол жеңімпаз болады. Бұл ойында кім жеңеді: бастаушы ма әлде
екінші ойыншы ма?
10. Кез келген үш бүтін саннан, қосындысы жұп сан болатын екі сан
табылатынын дәлел
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.