«Қарлығаш» 5 жасар балаларды дамыту бағдарламасына шолу

«Қарлығаш» 5 жасар балаларды дамыту бағдарламасына шолу

Мектепке дейінгі жалпы білім беру «Қарлығаш» бағдарламасы 5 жасар балаларды жан - жақты дамыту, тәрбиелеу мен оқыту бағдарламасы болып табылады.  

Бағдарламаны әзірлеуде М. Монтессори жүйесінің, Вальдорф педагогикасының және жапон, корей мектепке дейінгі тәрбие іс-тәжірибелерінің элементтері, ұлттық «Балбөбек», мектепке дейінгі жеке дара  дамытуға бағытталған «Тәй-тәй» технологиясына, ресейлік әдістемелік «Детский сад - дом радости», «Детство», «Развитие» және т.б. жүйелерінің идеялары мен қағидалары қолданылды.

 Бағдарлама  жүйелі  және  ойындық  болып табылады,  ал оның мазмұны сабақтарды біріктіру жүйесі арқылы іске асады.

Бағдарламаның мақсаты - баланың жекелей шығармашылық тұлғасын отбасымен тығыз әріптестік қатынаста тәрбиелеу; психологиялық тұрғыда мектепке оқуға даярлау.

«Қарлығаш» бағдарламасы төмендегідей толықтырылған әдістемелік кешеннен  тұрады:

·        бағдарламаның теориялық негіздері - баланы дамыту, тәрбиелеу және оқытудың басым бағыттарының қағидаларын, олардың жүзеге асыру жұмыстарының стратегиясын анықтау, білім беру үрдісін құру;    

·        әдістемелік құрал (педагогтарға арналған) -  перспективалық, күнтізбелік жоспардан және 32 оқу аптасына белгіленген  160 сабақтан тұрады;

·        әдістемелік құрал (қазақ тілі мұғаліміне арналған) -  32 оқу аптасына белгіленген 96 сабақтан тұрады;

·        көркем әдебиет хрестоматиясы  - ұлттық авторлардың шығармалары, шетел балалар әдебиетінің туындылары сабақ тақырыптарына сәйкестендіріліп алынған;

·        әліппе дәптер – бағдарлама материалдарын нәтижелі меңгеруге мүмкіндік туғызатындай, балалармен жеке орындауға қызықты, әрі тартымды ойындық, дамытушылық тапсырмалар берілген.

·        дидактикалық материал – плакаттар, суреттер, иллюстрациялар, үлестірмелі материалдар бағдарламаның негізгі тақырыптық бағыттарына сай дайындалған.

·        ата-аналарға арналған құрал - «Қарлығаш» бағдарламасы бойынша оқуға, әңгімелесуге арналған шығармалар, хабарламалар және балаларды тәрбиелеу мен оқытуға арналған қысқаша әдістемелік нұсқаулар берілген.

«Қарлығаш» бағдарламасы Мемлекеттік жалпы міндетті 5-тен 6-жасқа дейінгі мектепалды дайындық жастағы балаларға білім беру стандартының (жоба) тәрбиелеу мен оқытуға қойылатын талаптарына сәйкес даярланып, бала дамуының негізгі білім беру аймақтарын қамтиды:

·      «Тііл және әлеуметтік дағдылар»,

·      «Денсаулық және қауіпсіздік»

·      «Таным»

·      «Шығармашылығын көрсете білу».

Бағдарламаның білім беру аймақтарының мақсаты,  міндеттері және мазмұны балалардың негізгі жетіктілігін қалыптастырып, бала дамуының бастапқы бағыттарын қамтиды:

·      дене тәрбиесі

·      танымдық - тілдік

·      әлеуметтік - тұлғалық

·      көркемдік – эстетикалық.

Бағдарламаның әрбір білім беру аймақтарының меңгеру индикаторлары бар, ол оқу жылының аяғында негізгі жетіктіліктің даму дәрежесін анықтауға мүмкіндік береді.

Бағдарлама мазмұны 4 тақырыптық бөлімнен тұрады:

·        «Кел, танысайық досым»,

·        «Табиғатпен сырласу»,

·        «Бәрін білгім келеді»,

·        «Менің Отаным - Қазақстан»

Апта сабақтарының белгіленген ортақ тақырыбы, нақты мақсаттары, білімділік, дамытушылық және тәрбиелік міндеттері бар. Бұл педагогтардың күтетін нәтижелерге қол жеткізуге нақты бағыт береді.

Дәстүрлі оқу әрекетінің түрлерінің мазмұны (тіл дамыту, көркем әдебиет, математика, экология және т.с.с.) бағдарламаның аймақтарына біріктірілген түрде енгізілген.

Бағдарламаның білім аймақтарының интеграциясы балаға оның тек негізгі мазмұнын меңгертіп қана қоймай, қоршаған ортаны тұтас қабылдауын қалыптастыруға ықпал етеді.

Бағдарлама технологиясының басты ерекшеліктері:

·      әдеби шығармаларды оқу, тыңдау, талқылау, кейіптендіру және сахналау;

·      шығармаларды өнімді, қозғалыс, ойын, театр және басқа да балалар әрекетінің түрлері арқылы «жандандыру»;

·      балалардың ізденіс және шығармашылық әрекетіне жағдай туғызу;

·      әр түрлі әрекет түрлерін сабақтастыру.

Оқыту шығармалардың мазмұнын кейіптендіру арқылы, әрекет, қарым - қатынас және тәжірибе арқылы жүргізіледі, яғни алдыңғы қатарлы елдердің Мария Монтессори әдістері мен «Тәй-тәй» білім беру технологиясының:  «Мен көремін және тыңдаймын, әрекетке кірісемін және жасаймын, сондықтан мен оны есіме сақтаймын және үйренемін» деген оқытудың вербальді емес қағидасын қолдану арқылы жүргізіледі.

Түрлі оқу және ойын тапсырманы орындау - баланың зейінін, есте сақтауын,                    тілін, кеңістікті қабылдауын, қимыл-қозғалыстарының дамуын, негізгі қолын анықтауын, оның ұсақ қимылдарын дамытуды қамтамасыз етеді.

Қорыта айтқанда, «Қарлығаш» бағдарламасының мазмұнын меңгеру - балалардың рефлексия, өзіндік баға мәселесі, өзара  қатынастық мәселелерді шешу іскерлігі, балалар ұжымында субъект-субъектік қарым-қатынасты қалыптастыруға себебін тигізеді. Осының бәрі баланың мектепке дейінгі психологиялық жетілуін қалыптастыруда маңызы бар, яғни олардың мектепте оқуға психологиялық дайындығын қамтамасыз етеді.   

        Бағдарламаның тақырыптық жоспары балалардың жас және жеке ерекшеліктері ескеріле отырып құрылды.

Пәндік бағытта жүргізіліп келген білім беру тақырыптарын бір-бірімен кіріктіре (интегралды) біртұтас, жүйелі іске асыру негізге алынды.