(қазақ тілі пәнінен ашық сабақ) "Зат есім"

    Зат есім

                    (қазақ тілі пәнінен сабақ жоспары)

Сабақтың тақырыбы: Зат есім
Сабақтың мақсаты:
1. Білімділігі: Зат есім туралы кең ауқымды түсінік беру.Зат есім туралы білімдерін кеңейту.
2. Дамытушылығы: ақыл – ойын, логикалық ойлау жүйесін дамытуды көздеп, арнайы жаттығулар жүргізу. Сөздік қорын, ойлау қабілетін дамыту.
3. Тәрбиелік мәні: Сауаттылыққа, көркем жазуға, ұстамдылыққа, жылдам ойлауға, әдемі сөйлеуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
Әдіс – тәсілдері: Әңгімелесу, түсіндіру, сұрақ – жауап
Көрнекілік: суреттер, дидактикалық материалдар жинағы
Пәнаралық байланыс: Ана тілі
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру.
ІІ. Ой қозғау.
Қане, балалар, сабаққа көңіл аударайық:
- Суретпен  жұмыс. Сөз таптары туралы берілген білімді еске түсіру.
- Сөз таптарын атау, тиянақтау.
- Зат есім,сын есім, сан есім, етістік.
- Сөз табу, сөзді қатыстырып сөйлем құрап айтады. (әр сөз табына)
- Мынау алма. Алма тәтті, қызыл. Ағашта бес алма өсіп тұр.
ІІІ. Жаңа сабақ
1)  Сөзжұмбақ шешу арқылы  сабақтың тақырыбын табу.
 Зат есім.

1. Сенің ұлтың. 2. Қазақтың ұлы ақыны

3.Сен тұратын қала.

4. Сен білім алып отырған орын.

5. Еліміздің бас қаласы.

6.Мектеп – кеме, ... – теңіз.

7.Саған білім беретін адам.  

Зат есім туралы ережені өздерімен бірге айтып түсіндіріп өтемін.
2)  Ой ашар.
Ол кім? Бұл не? ойыны.
- Жекелеген заттардың суреті арқылы оларға Кім? Не? сұрақтарының қойылатынын білдіру. Сұрақтардың қойылатынын өздеріне тұжырымдатып, көздерін жеткізу, ереже шығару. Жалпы, жалқы есім жайлы айтқызу.
- Мысалы:
- Тақтадағы домбыра, кітап, бор, дәптер, әже мұғалім дәрігер т. б. суреттерге сұрақтар қойып өздері тұжырымдап, көздерін жеткізіп ереже шығарад

3)   «Кел, жұмбақ шешейік. »

Бірнеше жұмбақтар шешкізіп, олардың жауаптарын беретін сөздерге тиісті сұрақтар қойғызу.

Мысалы: Қабат – қабат қаттама.
Ақылың болса аттама. (Кітап)
Жіп – жіңішке денесі,
Ортасында инесі (Қалам)
Кітап, қалам сөздеріне сұрақ қойғызып, оларды қатыстырып сөйлемдер құрату.
4) Оқулықпен жұмыс.
1 – жаттығу. Ауызша орындалады. «Сылтаушыл» ертегісін оқытып, зат есімдерді табу, оларға сұрақ қою, тәуелденген зат есімдерді теріп жазу.
5) Дәптермен жұмыс. 2- жаттығу.Сөздерді жалқы және жалпы есімге бөліп жаз,жазылу себебін түсіндіру

Жалқы есімдер: Жайық, Бішкек, Тайбурыл, Құтжол.

Жалпы есімдер: жаңбыр, биші, өлке, бала, оқушы.

6) Сергіту сәті. «Поэзия минуты»
Тіл туралы тақпақтар айту.Тіл туралы мақал- мәтелдер айтылады.

3 – жаттығу. Жұмбақты шешіп,тәуелдеулі зат есімдерді тауып, түбір сөздің соңғы дыбысының өзгеру себебін түсіндір.

          Екі желім - 

          Күйдің көрігі, Әннің көлігі.     (домбыра)

7) Тақтамен жұмыс.4- жаттығу, берілген сөздерден зат есім құрап жазу.

Ұш-ұшқыш, біл-білгіш, адал-адалдық, биік- биіктік,...

-         Бұлар қандай зат есімдер? Неліктен?

8) 5 – жаттығу. Ребус шешу. Шешуі: «Адал достық алтыннан да қымбат»

Мақалдың не туралы екенін өз сөздерімен әңгімелету

ІY. Сабақты бекіту.  Сурет бойынша әңгімелету.
Y. Үйге тапсырма:  Зат есім туралы ережелерді қайталау, 6- жаттығу,89 –бет.

YІ. Бағалау. Қорытынды.

Краткое описание документа:

Сабақтың тақырыбы: С.Сейфуллин. «Ақсақ киік» өлеңі

Сабақтың мақсаты: Білімділік: ақын жайлы білетін мәліметтерді еске түсіру, өлеңнің тақырыбы мен мазмұнын ашу;

Дамытушылық: шығармашылық жұмыстар арқылы ойлау қабілетінің дамуына, тіл байлығының артуына ықпал жасау;

Тәрбиелік: табиғатты қорғай білуге, адамгершілікке тәрбиелеу;

Сабақтың міндеті:

-Мәнерлеп оқуға үйрету

-Өз ойын айта білу дағдысын жетілдіру

-Сөйлеу тілін дамыту

-Сабаққа белсенділігін арттыру

Сабақтың түрi: кіріктірілген сабақ Сабақтың әдіс-тәсілі: сұрақ-жауап, сөзжұмбақ шешу, түсіндіру.
Пәнаралық байланыс: дүниетану,музыка
Көрнекілігі: С.Сейфуллин суреті, электронды күй дискісі, интерактивті тақта, слайдтар.

Сабақтың барысы:

I Ұйымдастыру кезеңі.

а) Оқушылардың сәлемдесуі, түгендеу.

II. Үй тапсырмасын қайталау -Қане, балалар,өткен сабағымызда қай ақынның өмірі және шығармашылығымен таныстық? -- Сәбит Мұқановтың «Көкшенің көрінісі» әңгімесімен таныстық.

- Бұл әңгімеде Көкшенің көрінісі қалай суреттелінген?

- Қане, кім әңгімелеп айтып береді? (Оқушылардан сұрау)

- Тақтадағы Көкшенің көрінісін көрсетіп тұрған слайд арқылы өткен сабақты қорытындылау

ІІІ. Жаңа сабақ

1) -Балалар, біз бүгінгі сабағымызда С.Сейфуллиннің тағы бір шығармасымен танысамыз. Ол үшін мына сөзжұмбақты шешейік.

1. Сәкеннің шын аты кім? (Садуақас)

2. Сәкен Сейфуллин кім? (Ақын)

3. Сәкен қандай адам болған? (Сұлу)

4.Сәкен Сейфуллинді ақын дедік, тағы да кім дейміз? (Жазушы)

5. Сәкен қай облыста дүниеге келген? (Қарағанды)

6. Сәкеннің шығармасы. (Көкшетау)

7. Сәкен аға туралы жазған Сәкеннің бауырының аты. (Мәжит)

8. «Сәкен аға» әңгімесінде Сәкен көмектесіп, қол ұшын берген адамның аты (Іңкәрбек)

9.Өткен сабақтағы әңгімеде жазушы Көкшені қандай дейді? (Көгілдір)

2) Слайдпен киіктің суретін көрсету, киікке анықтама беру.

- Денесінің ұзындығы -150см
- Салмағы – 50 кг
- Мекені – шөл және шөлейтті жерлер ( Бетпақдала, Арысқұм, Үстірт)
- Өмір сүру мерзімі 10-12 жыл
- Мүйізі – Тибет медицинасында
- Еті – жеуге жарамды
- Терісі – бағалы

- Жауы - қасқыр
3) Қ.Сағырбаев «Ақсақ киік» күйі ( компьютерден) баяу орындалады. Мұғалім өлеңнен үзіндіні әсерлеп жатқа оқиды.

4) Сұрақ- жауап

- Балалар, өлең сендерге қалай әсер етті?

- Қандай көңіл күй туғызды?

- Киік пен бөкеннің айырмашылығы неде деп ойлайсыңдар?

- Бетпақдала дегенді көздеріңе қалай елестеттіңдер?

5) Оқулықпен жұмыс. Оқушылардың шумақ бойынша оқуы.

6) Сөздік жұмысын жүргізу, дәптерге орындау

Бетпақ дала – шөлді жер

Киік –аталық жануар. Бөкен-аналық жануар. Құралай – киіктің баласы

Картадан ақын шығармасының кейіпкері ақ бөкендер мекендейтін Сарыарқа мен Бетпақдала дала зоналарының шектесетін аймағын көрсету

6) Өлеңді талдау

- Өлеңдегі Ақсақ киіктің тағдыры өткен тақырыптағы ақсақ киіктің тағдырымен ұқсас па?

- Өлеңнен киіктің сұлулығын бейнелейтін жолдарды тауып оқы.

- Өлеңнен оқ тиген киік халін суреттеген тұстарды тауып оқы.

- Киікті атқан адамға деген өз көзқарасыңды білдір.

7) Суретпен жұмыс

- Суретте не бейнеленген?

- Суреттегі киіктің халі туралы не айтасың?

- Сурет сенде қандай көңіл күй туғызды?