Математикалық айтыс
Ахметова А.О.
Естай атындағы орта мектебі.Жолболды ауылы.Ақтоғай ауданы.
Айтыс
қазақтың ежелден келе жатқан суырып салма ақындық өнері .Айтыс өнері
арқылы шешендікке баулуға, ой- өрісін жетілдіруге, өздігінен ізденуіне,
бағыттауға болады. Айтыс мектеп оқушылары арасында ұйымдастырылады. Айтысты
өткізу үшін дауысы, айту мәнері жақсы ,домбырада ойнай білетін оқушы
таңдалынып алынады. Оқушымен алдын –ала дайындық жасалады. Айтыс тақырыбы
алуан түрлі бағытты қамтиды және бірнеше жұп айтысқа қатысады.
Айтысты математикадағы сандар әлемін түсіну және пәнге қызығушылығын
арттыру мақсатында ұйымдастырады. Әр жұп айтыстан кейін оқушылардың ән
орындауына, жатқа мәнерлеп ақындардың өлеңдерін оқуына болады.Соңында
әділ қазылар алқасы нәтижесін шығарып жеңімпазды анықтайды .
Айтыстың беташарын жүргізуші ашады:
Кел, келіңдер балалар,тамашаға қараңдар
Шақырады сіздерді,үлкені мен кішісін,
Шақырады біздерді, математика әлемі.
Өнер білім керек қой,талап ,мақсат
алдыңа қой .
Есеп білсең өмірде ,ұтылмайсың ,
ұтасың.
Заман қазір есепті алға тартып кеңінен
Нарық заңы қатал ғой« есеп» керек
бәріне.
Ел дәулетін артырар,үміт арттық
сіздерге
Есеп сүйгіш өрендер ,шақырайық ортаға
Қыздарымды айтыскер Гүлсім мененТолғанай.
Айтыскер қыздарымыз ортаға шақырылады.
Толғанай:
Ассалаумағалейкум халқым менің
Иіліп сәлем беру салтым менің.
Математика апталығы құтты болсын
Ойлары оқушылардың жаңалыққа толсын.
Әрқашан еңбектері жемісті боп
Ежелгі гректердей мықты болсын.
Талай ғалым тер төккен біздер үшін
Оқып , білсін , үйренсін ғылым үшін
Үйреніңдер білімді ,іздеңіздер.
Ал достым айтыскер Гүлсім деген
Екеумізде әр топтың басшысымыз
Жауап берші бірнеше сауалыма
Хабарың барма сенің тарихи мәліметтен.
Сүйікті алгебра пәніміз
Қай уақытта әлемге әйгілі болған
Алғаш рет алгебраны зерттеп жазған
Білсең кім, айтшы достым аты –жөнін.
Гүлсім:
Ассалаумағалейкум халқым менің
Иіліп сәлем беру салтым менің
Басталды міне апталықта
Жыр –шашуды мен дағы ала келдім
Ат қойдық тобымызға «Зерде» атты
Зерделеп отырсын деп әрбір затты
Бұл топта есепші мен әншілер бар
Кеудесі алаулаған, жалындаған
«Зерденің» әрқашанда орны бөлек
Баршаңа басын иіп тұрар ерек.
«Зерекпен» енді міне сайысуға
Дайын тұр көкке ұшатын қырандай боп.
Ал достым сауалыңа жауабым дайын менің.
Сұрадың алгебра жайлы мәліметті.
Айтайын мәлім етіп жауабын бұл сұрақтың
Алгебра пәніміз IX ғасырда әйгі болған
Алғаш рет алгебраны зерттеп жазған
Білсем мен әл- Хорезми болған еді.
Қарсылас Толғанайым қалың қалай?
Отырмысың айтысуға жаның қалмай
Білсең сен сұрағыма жауап берші
Пифагор кім, неліктен ғылымда аты
қалды?
Толғанай:
Жауабыңа
сүйсіндім замандасым
Сен де оңай беріспес жеңісті қолдан
дедім
Сауалың орынды, ізденгенің көрінді
Кім білмейді атақты Пифагорды
Теоремасы үшбұрышқа қойылды
Ашқан жаңалық теоремасы үшін
Ертеде 100 өгіз де сойылды.
Жауабыма толса көңілің
Азда болса сұрағыма уақытыңды бөлгін.
Хабарың барма сенің теңгелерден
Ақын , жырау, күйші, батыр бейнеленген.
Қазақтың төл ақшасы теңгелерден
Айтшы білсең 20 мен 10 теңгеде
Бейнеленген кім 100 теңгеде?
Гүлсім:
Сауалыңа жауабым дайын құрбым,
Кім білмейді қазақтың төл теңгесін
Кім білмейді Абайдай ұлы ақынды
Бейнесі бедерленген 20-қ төл теңгеде
Алгерамен әлемге әйгі болған
Төл теңгеде бейнесі жарқыраған
Әл- Фараби есімін кім білмейді
1 теңге мен 100 теңге белгісінде аты
қалған
Білгенімді жасырман , айтайын ойды
анығынан
10 теңгеде бейнесі бар шоқ жұлдызымыз
Шоқан аға ғой.
Жауабым көңіліңе ұнаса
Сауалым бар өзіңе ұнаса
Біз міне 21-ғасыр ұрпағымыз
Ойлансаң ой тоқтатып, өткен күнге
Бабалар ерте кезде санауды
Есептеуді қалай білді?
Толғанай:
Бабалар ерте кезде санағанда
Есепшотты ұсақ таспен , алмастырған
Кейіннен тәжрибе толыққан соң
Абакты есеп шоттай ойластырған.
Гүлсім :
Жарайсың, айтыскер ақын құрбым
Жүйріктігің айтыста көрінді тым
Осыменен аяқтайық енді біз
Келесі кездескенше аман болыңызшы, сіз.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.