Ақан-Сері
Қорамсаұлына 170 жыл.
«Ақан
- әнші-ақындар тобының көрнекті өкілі»
I.
Сабақтың мақсаты:Ақанның шығармашылық мұрасы мен және музыкалық бейнесі мен
оқушыларды жан-жақты мағлұмат беріп, оны игеруді ұйымдастыру.
Сабақтың
міндеттері:
І.Білімділік:
Ақан ақын, әнші, сазгер, сері екенін жеткізу. Ақын ретінде
әлеуметтік өмірге тереңдеуін, заман жайлы толғауларын талдау.
ІІ.
Дамытушылық: Оқушылардың сөздік қорын молайтып, өз бетінше
іздену, ой қорыту, талдау қабілетін дамыту. Салыстыра білу дағдысын арттыру.
ІІІ.
Тәрбиелік:Ақандай сегіз қырлы, бір сырлы болуға үндеу.
Ақанның
сырлы әні мен өткір сөзіне, өнеріне оқушыларды сүйсіндіру.
Көрнекіліктер:Ақан
портреті, әндері,ол туралы естеліктер, баяндамалар, презентациялар, Ақан туралы
айтылған сөздер.
Сабақ
барысы:
І.
Ұйымдастыру кезеңі:
а)
Сәлемдесу,оқушыларды топқа бөлу, олардың топ басшыларын сайлау.
ә)
Сабақтың тақырыбы мен мақсатымен таныстыру.
ІІ.
Үйге берген тапсырманы пысықтау.
Өлеңдерін тыңдау.
1
оқушы.
Сөз өнері қашан да құдіретті,
Құдіретті
қаншама дүбір өтті.
Тұнық
өнер - түбі жоқ, Тынық мұхит,
Кемеңгерлер
кешкенде шымыр етті.
Салақұлаш
әдеби сәйгүліктер
Дүбірмен
дүниені күңірентті!
2
оқушы.Мұңайып серіменен астан қайтқан.
«Жетісу
суреттері» дарын жанды
Мүқандай
алыптарға мойындатқан.
Ақын
- ол, әрі сұлу, әрі нәзік,
Ұрпаққа
шежірелер кеткен жазып.
Маржанын
асыл сөздің теретіндер
Ақан
поэзиясын еткен азық.
ІІІ.Негізгі
бөлім.
2.
Ақан сері ақын,әнші сазгер. ( өмірбаянына шолу жасау )
Ақан
Сері - өмірбаяны.
Ақан Сері Қорамсаулы(шын аты Ақжігіт)1843 жылы Солтүстік Қазақстан облысы
Айыртау ауданы Үлкен маңында туып-өскен. Ол қазақ халқының әнші-копмозиторы,
ақын.
Сал - серілік дәстүрді барша сән - салтанатымен ұстанған Ақан Сері жүйрік ат,
қыран бүркіт, құмай тазыны жанына серік еткен. Мұндай салт оның әншілік-ақындық
шабытына тұғыр болып, «Құлагер», «Маңмаңгер», «Көкжендет», «Екі тор ат»,
«Перизат» сияқты әндерінің дүниеге келуіне себепкер болған. Ақан Сері әндері
Қазақстан композиторларының шығармаларына арқау болған.
Ақан
-сазгер. Аққудың әсем үніндейжаныңды жадыратар,
жүрегінді елжіретер, құлақ құрышынды қандырар майда көмей әннің биязы ырғағына
елтіген халық Ақан жанынан кетер емес. Әншіге деген халықтың ықылас-пейілі Ақан
дүшпандарының іштерін күйдіреді, ән сазына өздері де елжіреп ынтыға түседі.
Оның әндері беріктік пен адалдықты, махаббат еркіндігі мен сұлулықты жырлайды.
Ол – адамның түсі де, ісі де, жаны да сұлу болуын тілейді. Ақан – нәзік жан,
асқан өнер иесі. Бірнеше әннің авторы. «Балқадиша», «Сырымбет», «Үш тоты» т.б.
әндері - халық арасында ұмытылмас, мәңгілік мұра. Ақан әнімен мәңгі жасайды. «Құлагер»
поэмасында ақынның негізгі айтпақ ойы – өнердің өшпейтіні, өнерлігі өлім жоқ
деген тұжырым.
Ақан
– айтыс шебері. Ақан талай арқалы ақындарды тулақша
сіліккен, қара өлеңді орып айтқан айтыс өнерінің дүлдүлі болған. Ол – Жүсіп
Төре, Орынбай, Тезекбай сияқты ақындармен айтысқан. Ақан жұмбақтар да шығарған.
Табан астында тауып айтатын тапқыр, суырып айтар шешен болған.
Ақан
– аңыздық кейіпкер. Сұлу киім, жүйрік ат, құмай тазы, алғыр
бүркіт және 15-20 жігітті өзі тәрбиеліп нөкер қылып алады, сол жігіттердің
алдында қолбасыдай өзі оқшау отырады. Біресе боз атқа мініп ақ киген,
біресеқара атқа мініп қара киген. Басында - бұлғақтаған үкі, қолында - домбыра,
аузында - ән.
Ақан өмірі - өнер адамының, жалпы адамның рухани тазалығының үлгісі,
өнердің тіршілік тартысынан жоғары тұрғанының белгісі. Қанды қол жеткенде таңба
басқан, қазақ қиялының ғажайып аты өрен тұлпарға ескерткіш орнатқан
«Құлагердей» ән шығарып, халқына таратқан Ақан - өз кезіндегі әнші - ақындар
тобының аса көрнекті өкілі. Әлеуметтік өмірдің өзекті мәселелерін өлеңіне арқау
еткен Ақан өнерімен де, ерлік өмірімен де кейінгі ұрпаққа, туған халқына үлгі
болды.
Ақан сері туралы өзімнің 4 шумақ өлеңімді оқып сабақты аяқтадым.
Қорытынды.
1.Оқушылар біліміне баға қойдым.
2. Үйге тапсырма: Ақанның бір өлеңін жаттау.
3. «Балқадиша» (өлеңі) әні үнтаспадан баяу естілді.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.