Пәні: Дүниетану "Қсімдік - тіpі ағза" 2 сынып

Пәні		Дүниетану
Күні		11.12.2015ж
Сыныбы		2 «Б»
Сабақтың тақырыбы		Өсімдік - тірі ағза
Сабақтың мақсаты		Оқушыларға өсімдіктердің топтарымен, түрлерімен және оның ерекшеліктерімен танысып, білімдерін кеңейтуге қолайлы орта туғызу;Балаларға мәтінмен таныса отырып, саралау, сипаттау, зерттеу, салыстыру жұмыстарын жүргізуге көмектесу;
Күтілетін нәтиже		Оның тірі ағза екені туралы толық түсінеді оқиды, талдайды, сөздік қоры молаяды.
Қолданылатын әдіс-тәсілдер:		-          Бірлескен оқу -          Сын тұрғысынан ойлау стратегиялары: -          Жеке, жұппен, топпен жұмыс; -          Ой қозғау; -          Алынған ақпарат негізінде постер жасау -          -«Екі жұлдыз, бір тілек» әдіс-тәсілдері
Керекті жабдықтар		Интербелсенді  тақта, плакаттар, суреттер, үлестірмелі карточкалар.
Сабақтың барысы
Сабақ кезеңдері	Мұғалім әрекеті		Оқушы әрекеті
Психологиялық дайындық Топқа бөліну Сергіту сәті	Шенбер құру Оқушылар өтілген тақырыптар бойынша «топырақ», «су», «ауа», «әдептілік» тақырыптарына қатысты сөздермен топтарға бөліну  «Қарлығаш» биі		Табиғат күлімсірер күніменен Ән айтар бұлбұл сайрап түніменен Көркіне көз тоймайды табиғаттың Сұлулықты сүйе біл шыныменен. Оқушылар сабақты жақсы көңіл күймен бастау үшін бір-біріне жақсы тілек сөздер айтады. Берілген сөздер бойынша 4 топқа бөлінеді 1-топ    «топырақ», 2-топ    «су» 3-топ    «ауа», 4-топ    «әдептілік» Сергіту биін билейді.
Үй тапсырма сын тексеру	Постер жасау. Әр топ өздеріне берілген тапсырманы орындайды, «Тест» алу арқылы үй тапсырмасын қорытындылау Ал енді біз осы тесттік сұрағымызды тақтадан тексерейік		Топтық жұмыс Әр топ постер қорғайды. 1-топ: ауа- ауа түссіз, мөлдір ауа, серпімді, көзге көрінбейді, сығылады, ауасыз от жанбайды 2-топ: су - сұйық, мөлдір су, түссіз, кез-келген пішінге ие болады, еріткіш 3-топ: топырақ- саз, құм, шірінді, құнарлы, өсімдіктер өседі 4-топ: әдептілік-әдепті, ибалы, ұқыпты, сыпайы, адамгершілігі мол, инабатты 1) Көкжиектің неше тұсы бар  А) 2 Ә) 3 Б) 4  2) Көкжиек тұстарын анықтайтын арнаулы құрал?  А) термометр Ә) сызғыш Б) құбылнама  3) Судың түсі қандай?  А) қызыл Ә) ақ Б) түссіз  4) Құнарлы топырақ деп қандай топырақты айтамыз?  А) Бойында сазы көп Ә) Бойында шіріндісі көп Б) Бойында құмы көп
Білу	«Ой шақыру» Жұмбақтар шешу арқылы жаңа тақырыпты тапқызу Эл.оқулықты қолдану		.Өзіне шап - шақ, Киген қалпағы аппақ, Балалар тұр қаптап. (Бақбақ) 2. Бұтағы ілген үлпершек, Іші нәрлі қызыл сөл, Теріп ашып үлгірсек (Бүлдірген) 3. Дауылға да, аязға да, Шыдап бағар міз бақпай. Тау етегі тұрағы, Жап - жасыл боп тұрады. (Қарағай) 4. Қысы - жазы шешпейтін, Көйлегі бар жасылдан. Өзгертпейді еш кейпін, Жаралғандай асылдан. (Шырша) Оқушылар жұмбақты шешеді
Түсіну	Электрондық оқулықты қолдану . Мұғалімнің түсіндірмесі /слайд/ Оқулықпен жұмыс		- Балалар , ағаш, шырша, жапырақ деген сөздерді топтастырып бір сөзбен қалай айтуға болады?  - Олай болса , біздің бүгін өтетін тақырыбымыздың аты «Өсімдік- тірі организм» деп аталады.  - Неге өсімдікті тірі ағза дейміз?  Қане бірге дәлелдеп көрейік.  1Өсімдік - тіршілік тірегі. Өсімдіктер жылына ауа қабатына 400 млн. тонна оттегін бөліп шығарады. Жылына бір адам тыныс алу үшін 173 мың литр оттегін қабылдайтыны анықталған. Өсімдіктер ауада ауру тудыратын бактерияларды жоятын ерекше зат бөліп шығарады. Сонымен бірге жануарлар үшін қорек, баспана. Ал адам тағам, үй, жиһаз, ауырғанда ем ретінде пайдаланады. Адамның түрлі іс - әрекеттері өсімдікке әсер етеді. Тікелей әсері - орманды кесу. Кешенді әсері - ауылшаруашылық зиянкестерімен күресу үшін егістіктерді, бау - бақшаны, егістіктерді жояды. Ойланбай істелетін іс - әрекеттері - шаруашылық саласында, демалыс кездерінде байқамай өрт шығып, өсімдіктерге зардабын тигізеді. Кейінгі жылдары республикамыздың орман қоры аумағында 2257 орман өрті орын алды. Бұл өрттің 70%- зы отты дұрыс пайдаланбаудың салдарынан болған. Қазақстанның қызыл кітабына енген өсімдіктер, оларды сақтау туралы айтып өту. /слайд/ «Тамыр» / шашақ, кіндік, жанама, негізгі/ «Сабақ» / тік, төмен қарай салбырап өседі, оралып, шырмалып/ « Жапырақ»/тыныс алады, буландырады, пішіні әр түрлі/ «Жеміс» / құрғақ, шырынды/-------/ слайд/ 46-47 тақырыпты өздері оқиды, іштей оқу тізбектей топпен кесте толтыру
Қолдану	Әр топқа тапсырма: 1 – тапсырма Өсімдіктерді қорғау ережелері. .		2 - тапсырма. 1 - топ. Өсімдіктің тірі ағза екенін дәлелде. 2 - топ. Өсімдіктің өсуіне нелер қажет? 3 - топ. Өсімдіктерді қандай топтарға бөлуге болады? 4 - топ. Өсімдік мүшелерінің қызметі.-------/ слайд/ 3 - тапсырма. Өсімдіктерге байланысты мақал – мәтелдерді аяқтау. * Бір тал кессең, Он тал ек. * Ағаш көркі - жапырақ, Адам көркі - шүберек. * Білім басқа бітеді, Қына тасқа бітеді. * Алтын, күміс тас екен, Арпа бидай ас екен. ·         Көгалды жерлерді таптамау керек ·         Өсіп тұрған ағашты, жас талды сындырмау керек ·         Жеміс ағаштарының түбін әктеу керек ·         Өсіп тұрған ағаштың қураған бөлігін кесіп, кескен жерін сылау керек ·         Орманда, бақта қоқыс тастауға болмайды
Талдау	Постер корғау     1-топ Сөзжұмбақ. Оны шешкенде «Жапырақ» деген сөз шығады. 2 – топ: Қатесін табу. 3 – топ: Орны ауысқан сөздерден өлең құрастыру 4-топ Өсімдіктер тіршілігі жыл мезгіліне байланысты неліктен өзгеріске ұшырайды?  Көктем Жаз Күз Қыс  Берілген сөздердің тиістісін сәйкес жыл мезгіліне байланысты сол түспен жазады		1-топ Сөзжұмбақ. Оны шешкенде «Жапырақ» деген сөз шығады. 1. Аспанда түнде болады. 2. Ағашта өсетін жеміс. 3. Оқушылар отыратын үстел. 4. Қазақтың тұңғыш педагогы. 5. Өзімен кесуге де болады, кейде жәндік те болады. 6. Қыста не жауады? 7. Сиырдың сүтінен жасалатын тағам. 2 – топ: Қатесін табу. Қыста – жапырақтар түседі; Күзде – жапырақтар көктеп шығады; Көктемде - өсімдіктер пісіп жетіледі; 3 – топ: Орны ауысқан сөздерден өлең құрастыру. Ағады, аулаққа, бұлт, Бау-баққа келіпті күз Жаңғақ та, піскен, жаздай, Жан-жаққа шашылады. 4-топ Өсімдіктер тіршілігі жыл мезгіліне байланысты неліктен өзгеріске ұшырайды?  Көктем Жаз Күз Қыс  Күн жылына бастайды, қорек алады, күн ұзарады, жер жібиді, сондықтан өсімдік өсе бастайды. Жарық мол, күн жылы, қорек мол, су көп, топырақ жұмсақ, сондықтан жақсы өседі. Жарық азаяды, жылу азаяды, қоректе аз, топырақ тоңазиды, сондықтан сарғайып, қурайды. Жылу жоқ, топырақ қатады, қорек ала алмайды, жарық аз, сондықтан өсе алмайды.
Жинақтау	Күн көзін бұлт баспасын Сұрақтармен жұмыс жүргізу Ойын шарты: берілген сұрақтарға жауап беру арқылы экраннан күн көзін шығару		-өсімдік мүшелерін ата -өсімдік топтарын ата -тамыр қандай қызмет атқарады? -сабақ қандай қызмет атқарады?
Бағалау Кері байланыс Үй тапсырмасы	БҮҮ кестесі Смайликтермен Екі жұлдыз,  бір тілек Тақырыпқа байланысты жұмбақтар табу.		Бағалау парағы бойынша қорытынды бағасын шығарады -Оқушылар бүгінгі сабақ бойынша өздеріне ұнаған екі әрекеттері туралы ойларын және бір ұсыныс, тілектерін стикерге жазады.   Оқу мазмұнын айту

Қазақ тілі

1.  Сөздерді  буынға  бөліп  жаз.

Ынтымақшыл,  сарғыш,  қайың,  тыныштықта.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------

     2.  Дауысты  дыбыстың  астын  бір,  дауыссыз  дыбыстың  астын  екі  рет  сыз.

Көктем  де  келді.  Құстар  ұшып  келді.Табиғат  жасыл  желекке бөленген.

3.  Сарай,  қорадағы,  сол, ертең,  бұр,  ол, біз,  білеміз,  құрауды,  сұр,  ісмер,  сатушы.

Бір  буынды:_________________________________________________________________

            Екі

            буынды:_________________________________________________________________

Үш  буынды:_________________________________________________________________

4.  Сөздерді  буынға  бөліп  жаз.

Жауынгер,   уылдырық,       шеберханада,   қоңырау,  көшеде,бастауыш,   балаларды,  тоқуменен,  тауықтарға,  жылу,    дуал,  бауыр.

     ____________________________________________________________________________

           ____________________________________________________________________________

                                     Сөйлем  және  оның  түрлері

5.  Сөйлем  деген  не?

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

6.   Қандай  сөйлемді  хабарлы  сөйлем  дейміз?  Оның  тыныс  белгісі.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

7.  Қандай  сөйлемді  сұраулы  сөйлем  дейміз? Оның  тыныс  белгісі.

_________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________

8.  Қандай  сөйлемді  лепті  сөйлем  дейміз?  Оның  тыныс  белгісі.

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

9.  Сөйлемдегі  сөздердің  байланысын  қалай  анықтаймыз?

_________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________

10.  Мына  сөйлемдегі  сөздердің  байланысын  сызып  көрсет.

     Қыс  келді. Жапалақтап  қар  жауып  тұр.  Айнала  ақ  күмістей  жарқырайды.

Үйлердің  мұржасынан  түтін  шығады.  Адамдар  жылы  киімдер  киген.

Аты-жөні:   ______________________________________________     ______сыныбы

Дүниетану

 Өсімдіктер

1.  Өсімдік – бұл      ...     бөлшегі

А)  Қоршаған  ортаның

Б)    Тірі  табиғттың

В)   Өлі  тбиғаттың

2.  Өсімдік  топтарын  жазып  көрсет:

                         1. __________________________________

                         2. __________________________________

                         3. __________________________________

3.  Өсімдік  бөліктерін  жаз:1.______________________________

                                               2.______________________________

                                               3.______________________________

                                               4.______________________________

4.  Өсімдік  өніп  өсетін  мүше  не?

А)  Тұқым

Б)    Жеміс

В)   Тамыр

5.  Өсімдік  тіршілігі  үшін  қажетті  жағдайлар:

А)  Жарық,  топырақ,  жылу,  су,  тамақ

Б)    Жарық,  топырақ,  жылу,  су,  қоректік  заттар

В)   Жарық,  топырақ,  жылу,  су,  өсімдік  пен  ет

6.  Топырақтан  алатын  қоректік  заттарды  жапыраққа,  гүлге,  тұқымды  жеміске  жеткізетін  өсімдік  мүшесін  тап

А)  Тамыр

Б)    Сабақ

7.  Ағаш  жапырақтары  күзде  түсін  неге  өзгертеді?

А)  Жаңбырдың  жауғанынан

Б)    Жарықтың  аздығынан

В)   Күн  қызуының  азаюынан

8.     Шырынды  жемістерді  белгіле

А)  Жүгері,  бидай,  жаңғақ

Б)    Жүзім,  шабдалы,  құрма

9.  Құнарлы  топырақ  құрамында  көп  болатын  зат

А)  Су

Б)    Шірінділер

В)   Құм  мен  саз

10.  Өсімдікті  не  үшін  қорғау  керек  деп  ойлайсың?

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

14. Әріптерді орнына қойып, сөз тіркестерін құрастыр. Оларды қатыстырып сөйлем құрап жаз.

Ы Л С А ЕЖӘ ______________________

ЗҮТУЗЫСЫҚ ______________________

ҚУЫСҮНК ______________________

17. «Жаңбыр» сөзіне ассоциация жаз. Осы сөздерді пайдаланып, сөйлем құрап жаз. (Жаңбыр дегенде ойыңа не келеді соны жаз)

18. «Ана» сөзіне ассоциация құрап жаз. Осы сөзді пайдаланып, жайылма сөйлем құрап жаз.

19. «Мен не жазарымды білмей отырмын» ... деп бастап еркін тақырыпқа шығарма жаз. Жазған шығармаңда үш қыстырма сөз болсын. Соңғы сөйлеміңді сөз табына, сөйлем мүшесіне талда.

20. «Жер» сөзіне бес жолды өлең құрастыр және фонетикалық талдау жаса.

21. Көп нүктенің орнына антоним сөзді қойып мақалды аяқта.

1. Ағаш кессең, ұзын кес,

... оңай

Темір кессең, ... кес,

... оңай.

22. Берілген сөйлемді сөз табына және сөйлем мүшесіне талда.

Біз өзімізге берілген тапсырманы жақсы орындап шықтық.

23. Мына сөздердің баламасын тауып жаз:

Бармағын тістеді -

Ереуіл атқа ер салу -

Инемен құдық қазғандай -

Кежегесі кейін тарту –

Мұзға отырғызу –

Осы сөз тіркестерін қатыстырып сөйлем құрап жаз.